Mayıs ayında en çok konuşulan ve merak edilen konular Chernobyl dizisinin de etkisiyle, nükleer santraller, kazalar ve Çernobil felaketi oldu. Bunun yanı sıra, Google'ın CRISPR haberinden, özel Bilimma röportajlarına kadar pek çok farklı alandan haberleri sizlere ulaştırdık. Emrah Kırdök ve ekibinin antik sakızlardan DNA elde ettikleri çalışmadan, Çağatay Tavşanoğlu'yla "Yangın ekolojisi" özel röportajına kadar küresel ve Türkiye'den bilim haberleri ve röportajlarını aşağıdan seçip okuyabilirsiniz.NoHaber BaşlığıHaber KonusuHaberin Detayları1Yangınlar kimi canlılar için hayattırYangın ekoloğu Çağatay Tavşanoğlu, yangın ekolojisini, orman yangınlarını anlattı.https://bilimma.com/haberler/yanginlar-kimi-canlilar-icin-hayattir/2Boğaz'ın piranası lüferGökalp ile telefon görüşmesi yaparak balıkçılığın durumu ve “Lüfer” belgeseli hakkında konuştuk.https://bilimma.com/haberler/bogaz-in-piranasi-lufer/3Muzları enfekte eden mantar hastalığı; siyah sigatokaSiyah Sigatoka hastalığı, 20. yüzyılın sonlarında Asya’da ortaya çıktı ve kısa süre önce Latin Amerika ve Karayipler’de muz bahçelerine dağıldı.https://bilimma.com/haberler/muzlari-enfekte-eden-mantar-hastaligi-siyah-sigatoka/4Denisovan mağarası dışındaki ilk Denisovan fosiliTibet Platosu’ndan bulunan çene kemiğinde, Orta Buzulçağı’na ait bir Denisovanlı tespit edildi.https://bilimma.com/haberler/denisova-magarasi-disindaki-ilk-denisovan-fosili/5Google CRISPR ile kalp hastalıklarını önlemek için destek oluyorCRISPR gen düzenleme tedavisi tartışılmaya devam ederken, Google “kalp hastalıklarını önlemek” için CRISPR’i destekliyor.https://bilimma.com/haberler/google-crispr-kalp-hastaliklari/6İklim değişikliği bir milyon türü yok edebilirBirleşmiş Milletler (BM) raporuna göre, bir milyon bitki ve hayvan türünün nesli tükenme tehlikesi taşıyor.https://bilimma.com/haberler/bir-milyon-tur-yok-olabilir/7Otel inşaatı kazılarından çıkan 2 bin yıllık tarihAntakya Museum Hotel inşası sırasındaki kazılarda 2 bin yıllık Roma mozaikleri ve kalıntıları bulunmuştu.https://bilimma.com/haberler/otel-insaati-kazilarindan-cikan-2-bin-yillik-tarih/8Türk Hava Kurumu yurtdışına öğrenci göndermeye devam ediyorTHK'nın 2019 yazında Hong Kong'a göndereceği üyelerinden Nevzer Bilaloğlu ile THK'yı, eğitimlerini konuştuk.https://bilimma.com/haberler/turk-hava-kurumu-yurtdisina-ogrenci-gondermeye-devam-ediyor/9Yarasa kanatlı dinozor fosili bulunduKuzeydoğu Çin'de 2 yıl önce keşfedilen fosilin yarasa kanatlı dinozor olduğu kanıtlandı.https://bilimma.com/haberler/yarasa-kanatli-dinozor-fosili-bulundu/10Bilkentli bilim insanları gerçekçi ve net hologram geliştirdiBilkentli ve UNAM’lı ekip, ilk kez hem gerçekçi gözüken hem de hemen hemen her açıdan görülebilen üç boyutlu holografik görüntüler oluşturdu.https://bilimma.com/haberler/bilkentli-bilim-insanlari-gercekci-ve-net-hologram-gelistirdi/11Tutankamon'un mezarı gibi bir kraliyet mezarı bulunduİngiltere, Essex'te bulunan mezarda 40 küsur değerli eşya bulunuyor.https://bilimma.com/haberler/tutankamon-un-mezari-gibi-bir-kraliyet-mezari-bulundu/12Çocukları korkutmadan iklim değişikliğini anlatmakMashable'den yazar Ruiz, çocukları korkutmadan onlara nasıl iklim değişikliğini anlatacağımızı kaleme aldı.https://bilimma.com/haberler/cocuklari-korkutmadan-iklim-degisikligini-anlatmak/13Yapay zeka derin denizlerde yeni keşiflere ışık tutabilirYapay zeka, Plymouth Üniversitesi’nin (İngiltere) öncülüğünde yapılan araştırmalara göre, bilim insanlarının okyanus tabanında yaşayan türlerin çeşitliliğine yeni ışık tutmasına yardımcı olabilir.https://bilimma.com/haberler/yapay-zeka-derin-denizlerde-yeni-kesiflere-isik-tutabilir/14İlk bilim-kurgu eserimiz modern Türkçesiyle okuyucuya sunulduOsman Nuri Eralp’in 1918 yılında yazdığı “Başka Dünyalarda Canlı Mahlukat Var Mıdır?” isimli bilimsel araştırma kitabı, modern Türkçe olarak yazıldı.https://bilimma.com/haberler/ilk-bilim-kurgu-eserimiz-modern-turkcesiyle-okuyucuya-sunuldu/15SpaceX'in fırlatacağı uydular yörüngede enkazı artırabilirSpaceX'in fırlatacağı takımuyduları, uzay çöpü sorununu artırabilir ve sayıların çokluğu enkaz riskini de artırabilir.https://bilimma.com/haberler/spacex-in-firlatacagi-uydular-yorungede-kazayi-artirabilir/16Gaia uzay aracı üç asteroit daha keşfettiGaia, 2 yıldır haritalandırdığı 14 bin nesnenin yanı sıra 3 nesne daha keşfetti.https://bilimma.com/haberler/gaia-uzay-araci-uc-asteroit-daha-kesfetti/1730 milyon yılda oluşan kutuplar 200 yılda yok oluyorDoç. Dr. Korhan Özkan, Hacettepe Üniversitesi Ekoloji Topluluğu'nun davetiyle konferans verdi ve kutup araştırmalarından bahsetti.https://bilimma.com/haberler/30-milyon-yilda-olusan-kutuplar-200-yilda-yok-oluyor/18Mars atmosferindeki bir delik suyu uzaya boşaltıyorMars atmosferinde iki yılda bir açılan, gezegenin sınırlı su tedarikini boşluğa; suyun geri kalanını da gezegenin kutuplarına boşaltan bir delik var.https://bilimma.com/haberler/mars-atmosferindeki-delik-suyu-uzaya-bosaltiyor/19Kara delik görüntüsüyle dairesel şekil kanıtlandıAltınbaş Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi’nde Dr. Öğretim Üyesi Ahad Ardabili, kara delik görüntüsüne ilişkin herkesin anlayabileceği şekilde ifadelerde bulundu.https://bilimma.com/haberler/kara-delik-goruntusuyle-dairesel-sekil-kanitlandi/20Sesli aramayla Whatsapp'a casus yazılım yerleştirildiBilgisayar korsanları, WhatsApp’ta büyük bir güvenlik açığını kullanarak telefonlara ve diğer cihazlara uzaktan casus gözetleme yazılımı yükledi.https://bilimma.com/haberler/sesli-aramayla-whatsapp-a-casus-yazilim-yerlestirildi/21Tatsız domatesler ve sebebi; gen mutasyonuYaklaşık 70 yıl önce üreticiler, tüketicilerin daha kırmızı domatesleri tercih ettiğini görünce gen mutasyonu uygulamaya gitti.https://bilimma.com/haberler/tatsiz-domatesler-ve-gen-mutasyonu/22Grip virüsünün en iyi arkadaşı düşük nemYale araştırmacıları, kış aylarında insanların hastalanma ve gripten ölme ihtimalinin önemli bir nedeni olduğunu belirtti; düşük nem.https://bilimma.com/haberler/grip-virusunun-en-iyi-arkadasi-dusuk-nem/23Kabaran buzul göl oluşturduKuzey Pakistan’ın Hunza Bölgesi’ndeki 7 bin 611 rakımlı Shishpar Dağı’nın yakınında bir buzulda kabarma oldu.https://bilimma.com/haberler/kabaran-buzul-gol-olusturdu/24Youtube'da bir tasarım değişikliği ile karbon ayakizi azaltılabilirYouTube’da küçük bir tasarım değişikliği yaparak karbondioksit (CO2) emisyonlarını büyük ölçüde azaltabilirsiniz.https://bilimma.com/haberler/youtube-da-bir-tasarim-degisikligi-ile-karbon-ayak-izi-azaltilabilir/25Ay kuru üzüm gibi büzülüyorNature Geoscience’da yayınlanan makaleye göre, Ay’ın büzülüp küçülmesiyle birlikte yüzeyde fay hatları ve sonucunda ise depremler oluşuyor.https://bilimma.com/haberler/ay-kuru-uzum-gibi-buzuluyor/26NASA Ay'a kadın astronot gönderecekNASA yöneticisi James Frederick Bridenstine, yaptığı açıklamada, Artemis misyonu ile sırasıyla Ay’a bir kadın ve bir erkek astronot göndereceklerini duyurdu.https://bilimma.com/haberler/nasa-ay-a-kadin-astronot-gonderecek/27Kulak enfeksiyonlarını algılayabilen uygulama geliştirildiÇocuklarda kulak enfeksiyonlarını algılayabilen ilk akıllı telefon uygulaması geliştirildi. Uygulama, sadece bir kağıt parçası ve bir akıllı telefonun mikrofonu ile hoparlörünü kullanarak kulak zarı arkasındaki sıvıyı algılayabiliyor.https://bilimma.com/haberler/kulak-enfeksiyonlarini-algilayabilen-uygulama-gelistirildi/28Böbrek nakli başarısızlığı ve genomik uyuşmazlıkGenomik bir uyuşmazlık, birçok böbrek nakli operasyonun neden donörlerin ve alıcıların eşleştiği düşünüldüğünde bile başarısız olduğunu açıklayabilir.https://bilimma.com/haberler/bobrek-nakli-basarisizligi-genomik/29Uçan taksi Lilium ilk tam test uçuşunu yaptıUçan taksi projesi Lilium ilk test uçuşunu gerçekleştirdi. Alman girişimi olan jet destekli, beş koltuklu uçak, saatte 300 km hıza ulaşabilecek şekilde tasarlandı.https://bilimma.com/haberler/ucan-taksi-lilium-ilk-tam-test-ucusunu-yapti/30Kadın ve erkek beyni arasında fark yokBirmingham Aston Beyin Merkezi’nde bilişsel sinirbilimci Gina Rippon, yeni kitabı “The Gendered Brain”de, cinsiyete göre beynin farklılık göstermediğini açıklıyor.https://bilimma.com/haberler/kadin-ve-erkek-beyni-arasinda-fark-yok/31Arkeolog Sinan Sertel ağaç kesme tartışmasında öldürüldüArkeolog Sinan Sertel, kazı çalışması sırasında çıkan “ağaç kesme” tartışmasında öldürüldü. Sertel, Antalya Olympos Antik Kenti kazılarında doktora yapıyor ve kazı ekibinin başkan yardımcısıydı.https://bilimma.com/haberler/arkeolog-sinan-sertel-agac-kesme-tartismasinda-olduruldu/32İskandinavya'nın ilk sakinlerine ait DNA'lar sakızlarda tespit edildiİskandinavya’ya 10 bin yıldan daha uzun zaman önce ilk yerleşen insanlar, DNA’larını çiğnenmiş huş ağacı kabuğunun üzerindeki katran sakızlarda bıraktı.https://bilimma.com/haberler/iskandinavya-nin-ilk-sakinlerine-ait-dna-lar-sakizlarda-kesfedildi/33Kilogramın tanımı resmen değişti20 Mayıs 2019’da, SI temel birimlerinin yeniden tanımlanması yürürlüğe girdi ve orijinal kilograma veda edildi. Kilogram artık somut bir cisim değil teorik bir denkleme sabitleniyor.https://bilimma.com/haberler/kilogramin-tanimi-resmen-degisti/34Mars'a isim göndermek için NASA formunu açtıMars’a isim göndermek için NASA isim formunu açtı. Mars 2020 Rover’ıyla isminizi Mars’a gönderin!https://bilimma.com/haberler/mars-a-isim-gondermek/35Çernobil yüzlerce tür için gelişen bir habitat olduAğır radyoaktif dalgalara maruz kalmış olan bölge, beklentilere meydan okuyarak vahşi yaşam merkezi haline geldi. Şimdi bölgeye bizon, kahverengi ayılar, vaşaklar, atlar ve sayısız kuşlar dahil olmak üzere 200’den fazla tür katıldı.https://bilimma.com/haberler/cernobil-yuzlerce-tur-icin-gelisen-bir-habitat-oldu/36Ebeveynler otizmli çocuklarını beyazlatıcı ile zehirliyorFacebook’ta özel gruplarda aileler otizmli çocuklarına çare arayışında. Gruplar, çocuklarını klor dioksit ile tedavi etmeye çalıştıklarını söyleyen ebeveynlerle dolu.https://bilimma.com/haberler/ebeveynler-otizmli-cocuklarini-zehirliyor/37Panellerden gökyüzü gözlemlerine Bursa Amatör Astronomi KulübüBAAK Yönetim Kurulu Başkanı İlhan Vardar ile Bursa Science Expo fuar alanında bir araya gelerek söyleşi yaptık.https://bilimma.com/haberler/panellerden-gokyuzu-gozlemlerine-bursa-amator-astronomi-kulubu/381 milyar yıllık mantar fosili bulunduArktik Okyanusu kenarındaki Victoria Adası’nın güneyinde bulunan bir bölgede, dünyanın en eski mantarı olduğu düşünülen organizmalar bulundu.https://bilimma.com/haberler/1-milyar-yillik-mantar-fosili-bulundu/39Biohacker Zayner ruhsatsız tedavi uygulamaktan soruşturmaya alındıCalifornia Tüketici İşleri Bakanlığı, biyofizik doktorası olan Zayner’ın lisanssız ilaç uyguladığı gerekçesiyle şikayet edildiğini ve soruşturma altına alındığını fenomen biohackera bir mektup göndererek bildirdi.https://bilimma.com/haberler/biohacker-zayner-ruhsatsiz-tedavi-uygulamaktan-sorusturmaya-alindi/40İlk kez bir elektronun geometrisi belirlendiBasel Üniversitesi’nden fizikçiler yapay bir atomun içinde tek bir elektronun nasıl göründüğünü ve geometrisini gösterdi. Bu yöntem ile elektronun herhangi bir konumda bulunma ihtimalini tespit edebilen araştırmacılar, gelecek kuantum bilgisayarlarda birer bilgi birimi olacak elektron spinlerini kontrol etmeyi de başarabilecek.https://bilimma.com/haberler/ilk-kez-bir-elektronun-geometrisi-belirlendi/41Kaçak avlanan 10 ton 625 kilogram inci kefali ele geçirildiVan’ın Muradiye ve Çaldıran ilçelerinde jandarma ve polis ekipleri, denetim ve yol kontrolleri sırasında, kaçak avlanan 10 ton 625 kilogram inci kefali balığı ele geçirdi.https://bilimma.com/haberler/kacak-avlanan-10-ton-inci-kefali-ele-gecirildi/42Tüksoy'un fotoğrafı NASA tarafından Günün Astronomi Fotoğrafı seçildiNASA, “Dünya’da Günün Astronomi Fotoğrafı” olarak astronomi fotoğrafçısı Betül Türksoy’un Ay, Jüpiter ve uydularını içeren fotoğrafını seçti.https://bilimma.com/haberler/turksoy-un-fotografi-nasa-tarafindan-gunun-astronomi-fotografi-secildi/43Chernobyl Dizisi yayındaChernobyl dizisi, HBO’nun yeni mini dizisi olarak 6 Mayıs’ta yayınlandı. Nisan 1986’da Sovyet Rusya’da meydana gelen nükleer felaketin farklı boyutlarını ele alan mini dizi sansasyonel bir etkiye sahip.https://bilimma.com/haberler/chernobyl-dizisi/44Yılan ısırmasından korunmak için önlemlerEngerek ve diğer zehirli yılanlardan korunmak için ipuçlarını derledik.https://bilimma.com/haberler/yilan-isirmasindan-korunmak-icin-onlemler/45epiSTEM Türkiye YouTube Canlı Yayınında Işığı Şekillendirmek Konuşulacak!Canlı yayında Yale Üniversitesi’nden Dr. Hasan Yılmaz, Michigan Eyalet Üniversitesi’nden Dr. Arzu Uyar ve New York Genom Merkezi’nden Dr. Güney Akbalık “Işık şekillendirme ile opak cisimlerin arkasını görüntüleme” konusunu anlatacaklar.https://bilimma.com/haberler/epistem-turkiye-youtube-canli-yayin/46Girişimci öğretmen eğitimcilere maddi ve manevi destek oluyorGirişimci Öğretmen isimli sitenin kurucusu Meliha Aydıner, Bilimma’ya özel açıklamalarda bulundu. Aydıner ile Bursa Science Expo’da bir araya geldik ve Girişimci Öğretmen’i konuştuk.https://bilimma.com/haberler/girisimci-ogretmen-egitimcilere-maddi-ve-manevi-destek-oluyor/
