CRISPR bebek nedir? CRISPR tedavisini hiç duymuş muydunuz? CRISPR, genetik mühendisliği tekniğidir ve bu yöntem, DNA üzerinde kes-yapıştır yaparak genetik düzenlemeler yapar. Genetik mühendisleri tek bir geni onarabilir, kırpabilir veya tamamen ortadan kaldırabilir.
Daha önce genetiği değiştirilmiş yani CRISPR tedavisi uygulanmış ikiz kız bebeklerin olduğu ortaya çıkmıştı. Şimdi genetiği değiştirilmiş üçüncü bir bebek daha olabilir. Çin hükümeti konu hakkında herhangi bir açıklama yapmıyor. Ancak Çinli bir kadın CRISPR bebek taşıdığını söyledi ve uygulamayı yaptığını iddia eden bilim insanları da onayladı.
Geçtiğimiz Kasım ayında Hong Kong'da düzenlenen İkinci Uluslararası İnsan Genom Düzenleme Zirvesi'nde genetik mühendisliğinin artıları ve eksilerini tartışılmıştı. Güney Bilim ve Teknoloji Üniversitesi araştırmacısı He Jiankui, çocuk sahibi olmak isteyen yedi çift için embriyolarda genetik değişiklik yaptığını, çiftlerden bir tanesinin başarılı bir hamilelik sonrası ikiz kız sahibi olduğunu, ikizlerin de HIV virüsüne karşı doğal olarak dirençli olduğunu açıklamıştı. Yaptığı çalışmayla gurur duyan Çinli genetik mühendisi Jiankui, kınanmıştı. Şimdi ise bir kadın, CRISPR'lı bir bebek taşıdığını ileri sürüyor.
CRISPR bebek dünyaya gelmiş olabilir
Stanford Üniversitesi'nden Nörobiyoloji profesörü William B. Hurlbut, CRISPR bebeğin olduğunu ancak tam olarak ne zaman dünyaya geleceğini açıklamak istemediğini söyledi. Çünkü Hurlbut, aynı tarihlerde doğan diğer bebekleri de etkileyebileceğinden endişe ediyor. Medya organlarında yer alan iddialara göre ise bebek büyük ihtimalle Haziran ayında doğdu veya bu ay içinde doğacak. CRISPR bebekleri takip edenlerin bir diğer sorusu da, Çin hükümetinin üçüncü CRISPR bebeğini kabul edip etmeyeceği.
Çin'deki CRISPR bebek deneyleri halka açıklandığından beri kınandı ve ardından durduruldu. Ancak birçok uzman, daha fazla CRISPR bebeğinin kaçınılmaz olduğundan korkuyor. Küresel bir moratoryum çağrısı yapılmasına rağmen, gen deneylerine erişimi kontrol etmek mümkün değil gibi görünüyor. Haziran ayında, Moskova'daki bir bilim insanı, CRISPR bebekler yapmayı düşündüğünü belirtti.
25 Kasım’da, MIT Teknoloji Dergisi, ilk olarak kadınların genetiği değiştirilmiş bebeklere sahip olabilmek için CRISPR yöntemine başvurduğunu ortaya çıkarmıştı. Çinli biyofizikçi birkaç saat içinde, bir dizi YouTube videosu yayınlayarak insan embriyolarının deneysel düzenlemesinin, Lulu ve Nana adını verdiği kardeş yumurta ikizlerinin doğuşuna yol açtığını iddia etti. Ekip, CRISPR'ı, kızların HIV enfeksiyonuna karşı bağışıklık kazanmasını sağlamak amacıyla CCR5 adlı tek bir gene zarar vermek için kullanmıştı. Her ne kadar hastalıkları önlemede kullanılacağı iddia edilse de, birçok bilim insanı etik olmadığı gerekçesiyle uygulamanın yasaklanmasını istiyor.
Kaynak;