Yamyamlık yani kanibalizm var mı? İnsanlar çok eski çağlarda birbirlerini mi yediler? Son zamanlarda yapılan bir araştırma, eski hominid atalarımızın birbirlerini yediklerine dair "en eski kesin kanıtı" sunuyor. Ancak diğer bilim insanları, bu tür iddiaların abartıldığını düşünüyor.
1.45 Milyon Yıllık Kemik Yamyamlık Kanıtı Olabilir Mi?
Tarih boyunca, insanların yamyamlık iddialarına hemen inanma eğilimi vardı. Romalılar, eski Britanyalıların insan eti yediğine inanıyordu ve İngilizler de İrlandalılar için aynı şeyi düşünüyordu. Antik yamyamlık iddiaları genellikle doğru olmasa da, bazı arkeolojik buluntular kanibalizm davranışlarını çağrıştırabiliyordu.Günümüzde, paleoantropoloji alanındaki bilim insanları yamyamlık iddialarını ancak sıkı kanıtlar olduğu sürece kabul edebiliyor. Bu nedenle, geçtiğimiz haftalarda yayınlanan ve Kenya'nın kuzeyinde 53 yıl önce bulunan, nadiren belgelenen 1.45 milyon yıllık bir kaval kemiği parçasının yamyamlığa dair kanıt olduğunu öne süren bir çalışma, bazı kişiler arasında şüphe uyandırdı. Haber bültenlerinde, insan atalarımızın sadece kendi türlerini öldürmekle kalmadıkları, aynı zamanda onları yedikleri yönünde muhtemel kanıtlar olduğu belirtiliyordu.
Kemikteki Kesiklerin Yönü Ve Yerleşimi Kanibalizmi Destekliyor
Dr. Briana Pobiner, Smithsonian Ulusal Doğa Tarihi Müzesi'nde paleoantropolog ve makalenin ilk yazarı olarak, "Elimizdeki bilgiler bize, insansıların muhtemelen en az 1.45 milyon yıl önce diğer insansıları yediklerini söylüyor. İnsanın evrim ağacında beslenmek için birbirini tüketen çok sayıda başka tür örneği var, ancak bu fosil, türümüzün akrabalarının, bizim fark ettiğimizden daha geçmişte hayatta kalmak için birbirlerini yediklerini gösteriyor" dedi.Bu kemik parçasının bulunması çok önemli bir soruyu gündeme getirdi: Kemik üzerindeki izler, yamyamlığa işaret ediyor mu? Ya da başka bir deyişle, modern bir teoriyi kanıtlamak için ne kadar kanıta ihtiyaç vardır?Kesik izleri konusunda uzman olan Dr. Pobiner, altı yıl önce Nairobi'deki bir müzede insan kemiklerini incelerken, yarım kaval kemiği fosilinde bazı ilginç bulgular fark etti. Fosil üzerinde aynı yöne açılan ve bir baldır kasının kemiğe yapışmış olabileceği bir noktada toplanmış 11 ince kesik fark etti. Dr. Pobiner, kesiklerin taş aletlerin neden olduğu hasarla uyumlu olduğunu belirtti. Kesiklerin yerleşimi ve yönü, etin kemikten ayrıldığını gösteriyordu. Bu gözlemler, kanibalizm tezini destekliyordu.Pobiner, "Bildiğimiz kadarıyla, bu hominin bacak kemiği, diğer hayvanlar gibi muamele görerek yenildiğini varsaydığımız birçok kesik izine sahip. Bu kesik izlerinin yemek amacıyla yapıldığını varsaymak en mantıklısı" diye konuştu.
Bu İddia Doğru Mu Yoksa Abartılı Mı?
Çalışmada, Dr. Pobiner, yamyamlığın kemiğin soyulması için bir olasılık olduğunu belirtti. Ancak haber bültenlerinde "Bilim insanları, mağara adamlarının 1.45 milyon yıl önce birbirlerini kesip yediklerini söylüyor" şeklindeki alıntılar, daha kesin bir dille yamyamlık iddiasını dile getirerek meslektaşlarını rahatsız etti.Bazı uzmanlar bu bulguları övdü. Brighton Üniversitesi'nden arkeolog James Cole, bunu "düşünceli ve mükemmel bir çalışma" olarak nitelendirdi. Diğerleri ise Dr. Pobiner'in yamyamlık iddialarının abartılı olduğunu, çünkü etin yenildiğine dair somut kanıt sunulmadığını belirtti. Johannesburg Witwatersrand Üniversitesi'nden zooarkeolog Raphaël Hanon, " Eğer bu kesik izleri kasaplık izleriyse, yamyamlıktan emin olamayız” dedi.Emekli bir baş arkeolog olan Peter Bullock konuyu, "Arkeologlar ve fiziksel antropologlar, alanlarını gerçek bir bilim haline getirmek için büyük çaba sarf ediyorlar, ancak ne kadar geriye giderseniz, veriler o kadar belirsiz hale geliyor. Yamyamlık genellikle ilgi çekiyor ve ben bunu azaltmak için çok fazla enerji harcadım. Bulunan kemiğin sahibi neden bir cinayet kurbanı ya da kendine zarar veren otizmli bir insansı sonucu olmasın? Bunun mümkün olmadığını kanıtlayın” şeklinde açıkladı.
"Yamyamlık, Onu Gözlemleyecek Antropolog Olmadığında Ara Sıra Yeniden Canlanıyor"
1979'da, bir sosyal antropolog olan William Arens, "The Man-Eating Myth: Anthropology and Anthropophagy" adlı kitabında yamyamlık geleneğine dair izole edilmiş korkunç vakalar dışında neredeyse hiçbir güvenilir tarihsel ve etnografik kanıt olmadığını öne sürdüğünde bu konudaki polemik yoğunlaşmıştı.Arens, "Kanibalizm, onu gözlemleyecek antropolog olmadığında ara sıra yeniden canlanıyor" diye yazmıştı. Yamyamlıkla ilgili hemen hemen tüm açıklamaların söylenti olduğunu, Britanya İmparatorluğu bilim insanlarının aşağılık vahşiyi evcilleştirmeye yardımcı olmak için bir propaganda aracı olduğunu iddia ediyordu.Kaynak: https://www.nytimes.com/2023/07/01/science/archaeology-hominids-cannibalism.html?smid=tw-nytimesscience&smtyp=cur