Soyu tükenmiş yaban eşeği genomu, ilk defa yayımlandı. Çalışma “Soyu tükenmiş Avrupa yaban eşeğinin ( Equus hemionus hidruntinus ) ilk tam genomu” başlıklı bir makale ile biorxiv.org’da okuyucusuna sunuldu.Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nden biyolog Mustafa Özkan, doktora tez çalışmasının ilk makalesinin yayımlandığını duyurarak, “Bu çalışmada Anadolu'nun soyu tükenmiş yaban eşeklerinin tüm genomu ilk kez yayınlanıyor” dedi.
Karmaşık Fenotipik Özellikleri Bulunan Bu Türün Yeri Tam Olarak Anlaşılamamıştı
Yaban eşekleri ile ilgili yaptığı bu genom çalışmasından bahseden Özkan, “Bu türün (Equus hemionus hydruntinus) ilginç bir geçmişi var. 20. yüzyılın başında kalıntıları keşfedilmiş ancak karmaşık fenotipik özelliklerinden ötürü atgil filogenetik ağacındaki yeri tam olarak anlaşılamamış” diye paylaştı.Anadolu yaban eşeği tüm genom profillerinin diğer mevcut yaban eşeği soylarının genomik çeşitliliğinin dışında kaldığı belirtilen makalede, “Bu gözlemler, güçlü bir şekilde, üç Anadolu yaban eşeğinin E.hidruntinus'u temsil ettiğini düşündürmektedir. Bu da onları zooarkeolojik kayıtlardaki en son gözlemlerden yaklaşık bin yıl sonra, bu soyun hayatta kalan en son kaydedilenleri yapıyor. Karşılaştırmalı genomik analizler, E.hidruntinus'un tüm antik ve günümüz E.hemionus soylarının kardeş soyundan olduğunu ve erken bir bölünmeyi temsil ettiğini öne sürüyor. Ayrıca hidruntinler ve Orta Doğu yaban eşekleri arasındaki gen akışının belirtilerini de buluyoruz. Genom çapında heterozigotluk ve homozigotluk dizileri analizleri, Anadolu yaban eşeği popülasyonunun, muhtemelen nihai yok oluşunun bir alâmeti olan MÖ 1. binyılın ortalarında genetik çeşitliliğini ciddi şekilde kaybettiğini ortaya koyuyor” ifadeleri yer aldı.
DNA’sının Asya Yaban Eşeği İle Yakın Olduğu Görüldü
Yaban eşeği DNA yapısını anlatan Özkan, “21. yüzyılın başında, gelişen antik DNA alanı yardımıyla mitokondrial DNA dizileri üzerinde yürütülen çalışmalarda ise bu türün Asya yaban eşeklerine yakın olduğu görülmüş. C14 verilerine dayanan başka bir çalışma da soy tükenme zamanını Anadolu'da Demir Çağı'na tarihlemiş” dedi.Bu çalışmada, türün ilk tüm genomunun elde edildiğini söyleyen Özkan, “Mitokondrial DNA'dan elde edilen verileri destekledik. Buna ek olarak yaban eşeği popülasyonları arasındaki gen aktarımları ile ilgili kanıtlar da sunuyoruz” ifadelerini kullandı.
Genetik Bir Fotoğraf Çekme Şansı Yakalandı
Yaban eşeği ile ilgili genetik fotoğraf çekme şansı bulduklarını belirten Özkan, “Örneklediğimiz bireyler MÖ 5. yüzyıla tarihlendiği için, türün kronolojisi hakkında yeni bilgiler edindik. Bu örneklem soyu tükenmek üzere olan bir popülasyonu temsil ettiği için genetik bir fotoğraf çekme şansı yakaladık. Düşen heterozigotluğu ve artan kendileşmeyi gösteriyoruz” diye anlattı.Makale hakkında detaylı bilgiler veren Özkan, “Son olarak biri kendi geliştirdiğimiz olmak üzere iki farklı yöntemle seçilime dair çıkarımlarda bulunuyoruz” diye ekledi.Kaynak: