Kim uğur böceği gördüğünde uç uç böceğim diye tekerleme söylemeye başlamaz ki? Pek çoğumuz bunun sadece bir inanış olduğunu bilsek bile uğur böceğiyle uğur geleceğine inanırız. Hemen her çocuk uç uç böceğim tekerlemesini bilir ve bu böcekleri görünce söylemeden edemez. Uğur böcekleri, bir yandan sevimli görünüşü ile kalbimizi çalarken diğer yandan başka böcek türlerine karşı son derece yırtıcıdır. Bizler için zararsız ve hatta faydalı olan bu yırtıcılığı, tarım zararlılarıyla mücadele etmekte bizlerin işini kolaylaştırmaktadır.
Uğur Böceği ve Bilimi
Bu böcekler Türkiye’de ‘Uğur böceği, uç uç böceği, gelin böceği’ olarak isim alırken Kuzey Amerika'da ladybirds veya ladybugs olarak bilinir. Aslında uğur böceği tek bir tür değildir. Çeşitli renk varyasyonlarına sahip, değişik pek çok tipte birbirine benzeyen ve evrimsel olarak yakın türlere verilen genel bir isimdir.
Bilimsel olarak; Kınkanatlılar (Coleoptera) takımının Coccinellidae familyasını oluştururlar. Ayrıca Coccinellidae familyasına mensup bu böcekler çok yaygın görülen türlerdir. Coccinellids neredeyse tüm dünyada bulunur ve 6.000'den fazla türü tespit edilmiştir. Türkiye'de Coccinella septumpunctata, Adalia bipunctata ve Coccinella quinquepunctata en yaygın olan türlerdir.
Boyları yaklaşık 0,5 cm olan bu familyaya ait uğur böceği hayvanların yarım küre şeklinde görünen vücutları karakteristiktir. Nadiren hafifçe oval olurlar.Büyük bir kısmı renklidir. Üst kanatları kırmızı ya da sarı üzerine siyah noktalı veya tersi, yani siyah zemin üzerine kırmızı, pembemsi ya da sarı desenlidir. Tropiklerde mavi ve yeşil renklerine de rastlanır. Genellikle farklı lekelerle işaretlenmiştir. Onları yemeyi deneyebilecek diğer hayvanları vazgeçirmek için bu bir renk uyarısı türüdür. Parlak vücut boyaması,bazı avcıların karşılaşmayı hatırlamasına ve benzer işaretlere sahip böceklere saldırmamalarına yardımcı olur.
Neden uğur böceği olarak isimlendirildiler?
Uğur böcekleri insanlar için çok faydalı bir böcek grubudur. Tarım zararlısı olan Epilachninae alt familyası hariç, hepsi yararlı böceklerdir. Uğur böceği larvaları ve erginleri yaprak bitleri ve koşnilleri yedikleri için biyolojik mücadelede kullanılıyor. Bu sebeple uğurlu olarak kabul edilmiştir. Bunun yanı sıra halk arasında uğur böceği ile ilgili çeşitli inanışlarda bulunuyor. Genelde eline uğur böceği konan kişinin evleneceği ya da üzerine uğur böceği konan kişinin dileklerinin gerçekleşeceği söylenir.
Uç uç böceğim yarın düğün olacakAnnen sana terlik pabuç alacak alacak
Coccinellids uzun yıllar boyunca çocukların ilgisini çeken böcek olmuştur. Popülerliği tekerlemeler ile ölümsüzleştirilmiştir. Amerikada ‘Ladybird Laydbird’ Türkiyede ‘Uçuç böceğim’ tekerlemesi olarak yer almaktadır.
Uğur böceği gördüğümüzde avucumuza alır bir dilek tutar ve ‘Uç uç böceğim yarın düğün olacak,annen sana terlik pabuç alacak alacak’ tekerlemesini söyleyerek parmak ucumuza gelip uçmasını bekleriz.Uçtuğunda dileğin gerçekleşeceğine inanılır.https://bilimma.com/haberler/coccinellidaenin-sasirtici-gucu-ugur-boceklerinin-faydalari/https://entomology.ca.uky.edu/ef105Phylogeny, classification and evolution of ladybird beetles (Coleoptera: Coccinellidae) based on simultaneous analysis of molecular and morphological data