Trabzon sel felaketiyle Türkiye'nin gündeminde. Dün öğle saatlerinde başlayan sağanak yağışın ardından meydana gelen sel felaketinde şu ana kadar 7 kişinin öldüğü açıklandı. Sel ile birlikte bölgedeki HES (Hidroelektrik Santrali) çalışmaları da konuşuluyor. Çünkü, HES çalışmalarının sele neden olduğuna yönelik iddialar var.Doğasever bir gazeteci olarak tanınan Güven İslamoğlu, Twitter'dan bir paylaşımla HES projesinin sel felaketine sebep olduğunu dile getirdi. Geçmiş olsun dileklerini ileten İslamoğlu, "2016'da Gümüşhane'den Araklı'ya inerken karşılaştığım Yeşil Yol ve HES çalışmaları. Yasak olmasına karşın molozları dereye döküyorlardı. O zaman uyarmıştık, sistem ile oynarsanız sonuçları korkunç olur diye." ifadelerini kullanarak tepkisini gösterdi.https://twitter.com/guvenislamoglu/status/1141331840759947264?s=12
"Sorun her yere aynı tip ev yapmak"
İstanbul Teknik Üniversitesi'nde (İTÜ) Meteoroloji ve Afet Yönetimi Profesörü olan Mikdat Kadıoğlu da sel felaketine ilişkin düşüncelerini yazdı. Prof. Dr. Kadıoğlu, Emel Armutçu isimli kullanıcının "Dere yatağına bina yapılmasına izin verilince de doğal afet oluyor mu hocam?" şeklindeki sorusuna, "Karadeniz'de ev yapacak başka bir yer yok. Problem dere yatağına normal bir ev yapar gibi her yerdekine benzer evi aynen yapmak." dedi.https://twitter.com/mikdatca/status/1141380144562614273?s=12Mikdat Kadıoğlu, bir diğer tweette ise binaların nasıl yapılması gerektiğine ilişkin, "Karadenizde bina yapmanın kendine özgün kuralları var. Şimdi Türkiye'nin her yanına tek tip bina yapılması esas problem. Karadenizde dere yatakları, sel yatakları, heyelan ve sel tehlike bölgeleri öncelikle belirlenmeli. Sonra uygun yere direkler üzerine, altı boş bina yapılmalı." açıklamasını yaptı.Prof. Dr. Kadıoğlu, sellerin nedenlerini de ifade etti. Sellerin dört nedeni var diyen Kadıoğlu, bunları sırasıyla, "Derelerin doğal yapısının bozulması, kentleşme ve arazi kullanımındaki olumsuz değişiklikler, sağanak şeklindeki aşırı yağışların artması, kent genelinde ve özellikle kentin alçak yerlerindeki ekonomik unsurların ve nüfus yoğunluğunun artması" şeklinde sıraladı.https://twitter.com/Mikdatca/status/1141365262060523520
HES nedir?
Ülkemizde elektrik enerjisi üretmek amacıyla kurulan “nehir tipi tesisler”e kısaca HES deniliyor. Barajlar da HES’ler gibi nehirler üzerine kurulan yapılardır ancak HES ve baraj arasında bazı farklar bulunuyor;Baraj yapılarında akarsuyun önü bir “baraj” yapısı ile kapatılarak, barajın gerisinde bir rezervuar oluşturulur. HES’lerin ise barajlarda olduğu gibi biriktirmeli yapıları yoktur.Barajlar, elektrik üretiminin yanısıra, sulama suyu depolama, içme suyu temini ve taşkından korunma gibi başka amaçlar için de inşaa edilebilir. Yani bir baraj hiç elektrik üretimi amacı taşımadığı gibi, bazı barajlar hem elektrik üretimi, hem de sulama suyu temini gibi farklı hizmetler verebilir. HES’ler ise sadece elektrik üretimi için inşa edilir.Barajlarla HES'ler arasındaki bir diğer fark ise, barajlarda akış hızı yani debi düzenlemesi yapmak mümkündür. Bu nedenle, yağışsız ve kurak sezonda dahi elektrik üretimi söz konusudur. HES’lerde debi düzenlemesi yapılamaz ve santralin üreteceği elektrik enerjisi mevsimlere göre farklılık gösterir. Yağışın ve nehir akışının yoğun olduğu zamanlarda elektrik üretimi artarken, kurak mevsimlerde bir HES bazen hiç elektrik üretmeyebilir.Kaynaklar;Güven İslamoğlu Twitter paylaşımlarıMikdat Kadıoğlu Twitter paylaşımlarıWWF Türkiye