Remziye Hisar, Türkiye’nin ilk kadın kimyagerlerinden olup, Sorbone’da doktorasını tamamlamış ilk bilim Türk bilim insanıdır. 1902 yılında Üsküp’te dünyaya gelen Remziye Hisar, ailesinin İstanbul’a taşınmasıyla eğitim hayatına İstanbul’da devam etmiştir. Bilim kadını Hisar, Darülfünun’da eğitim görmüş ve Fransa Sorbonne Üniversitesi’nde doktorasını tamamlamıştır.

Ezgi Çakır'ın Çizgileriyle, Bilim Kadınları'nın Remziye Hisar poster çalışması. Yazının altındaki bağlantıdan yüksek çözünürlüklü formatlarına ulaşabilirsiniz.

9 yaşında İstanbul Nazperver Kalfa mekteb-i iptida-i’yi bitirmiş sonra da İttihat Terakki Mektebi’ne başlamıştır. İttihat Terakki Mektebi'nden Emirgan İnas Rüştiyesi'ne geçmiş ve burada okulunu tamamlamıştır. Mezun oldıuktan sonra Darülfünun’un Kimya Şubesine başlamıştır. Remziye Hisar, burada hiç kadın eğitimcinin olmadığını ve sadece 3 kadın öğrenci olarak, erkek sınıfından ayrı kimya eğitimlerine devam ettiklerini anlatmıştır. Buradaki eğitimlerinin ardından Bakü’ye öğretmenlik yapmak için küçük bir kafile oalrak gitmişlerdir. Ancak savaş koşulları Bakü'de öğretmenlik yapmalarına müsade etmemiş ve geri dönmüşlerdir. Daha sonra Adana’ya öğretmen olarak görevlendirilmiştir. Adana’da çalıştırken, öğretmenliği bırakmış ve bilim yapmak için Paris’e gitmiştir. 

Remziye Hisar, Paris’te Sorbonne Üniversitesi’nde yüksek öğrenimine devam ederken okulda Marie Curie, Langevin gibi ünlü bilim insanları ders vermektedir ve Remziye Hisar'da bu derslere katılmıştır. Doktoraya başladığında ise bursu kesilerek Türkiye’de Erenköy Lisesi’nde kimya öğretmenliği yapması için çağırılmıştır. Ancak Eğitim Bakanlığı ile bu konuda tekrar görüşmüş ve doktorasına başlamak üzere Paris’e gitmiştir. 3 yıl doktorası için çalıştıktan sonra, doktorasını tamamlamasına 3 ay kala tekrar bursu kesilen Remziye Hisar, yine bu durumu çözmek zorunda kalmıştır. Nihayetinde doktorasını tamamlayarak Türkiye’ye dönmüştür. 

Remziye Hisar, 16 yaşında. Babasına yazdığı şiir ve kendi resimi.

Türkiye’de ilk olarak İstanbul Üniversitesi’nde, kimya ve fiziko kimya doçenti olarak görev almıştır. Daha sonra Ankara Hıfzısıhha’ya Hayati Kimya Mütehassısı olarak atanmıştır. Ancak Hıfzısıhha’da araştırmalarını yapabilecek yeterli bir ortama sahip olamamıştır. Buna rağmen elindeki kısıtlı imkanlarla yürüttüğü araştırmaları yurt dışında ilgi çeken başarılı çalışmalar olmuştur. 1942-1947 arasında İstanbul Üniversitesi Eczacılık Okulu Analitik Kimya ve Toksikoloji bölümünde çalışmıştır. Daha sonra İstanbul Teknik Üniversitesi Makine ve Kimya Fakültesi’nda Kimya doçenti olarak araştırmalarını sürdürmüştür. 1959 yılında profesörlüğünü almıştır. 

1933 Üniversite Reformu’ndan sonra İstanbul Üniversitesi’nde göreve başlayan ülkenin ilk dört kadın doçentinden biri Remziye Hisar'dır. Kendisi, aynı zamanda, çalışmalarıyla Türkiye’de fen alanında Fransız Légion d’honneur nişanı verilen ilk akademisyenidir. Ayrıca 1920’den itibaren şiir yazan Remziye Hisar "Bir Kadın Sesi" kitabında bu şiirlerini bir araya toplamıştır.  Remziye Hisar 1992 yılında, oğlu Feza Gürsey’in ölümünün ardından vefat etmiştir.

Kaynaklar

Bir "Çalıkuşu" Öyküsü İlk Kadın Kimyacımız Remziye Hisar". Bilim Teknik dergisi, Ağustos 1995.

Toros, Taha. "Türkiye'de Kimya Biliminin Öncülerinden Remziye Hisar" Tarih ve Toplum dergisi, Cilt 26, Sayı 126, Tarih Aralık 1996. http://earsiv.sehir.edu.tr:8080.

Bu yazı Bilim Kadınları projesinin Bilim Kadınları posterleri çalışması için hazırlanmıştır. Bilim Kadınları posterlerindeki QR kodla bu sayfaya eriştiniz.

Bilim Kadınları posterleri

Bilim Kadınları olarak birçok bilim kadının tarihin sayfalarından silindiğini biliyoruz. Amacımız şimdiye kadar bilim kadınlarının çalışmalarına görünürlük kazandırmak ve bu yok edilişe karşı durmak oldu. Bu bağlamda tarihimize damga vurmuş birkaç bilim kadınını Ezgi Çakırcı tarafından tasarlanan posterler ile ofis, sınıf ve okullarımıza getirmek istedik! Şimdilik 5 bilim kadını ile başlayan bu projeye yeni posterler eklemeye devam edeceğiz. Aşağıdaki yüksek çözünürlüklü pdf linklerini indirerek posterleri dilediğiniz boyutta bastırabilirsiniz.

Eğer öğretmenseniz, bu posterleri sınıfınız için istiyorsanız ve kişisel imkanlarınız kısıtlı ise bizimle iletişime geçin: https://forms.gle/fH4QDLXW7AH3dMsv5 Elimizden geldiği kadarı ile öğretmenlere basılmış poster göndermeye çalışacağız.