Akademide hakem değerlendirmeleri hakkında bir tartışma sürüyor.Facebook'ta “Reviewer 2 Durdurulmalı!” isimli 25 binden fazla üyesi bulunan bir grup bile var. Science Mag yazarı Christie Wilcox, bunungülünç bir mesele olmadığını söylüyor.Hakem değerlendirmeleri, dergilerdeki makaleleri değerlendirerek iyileştirme önerileri sunar ve yüksek kaliteli bilim yayıncılığını sağlamaya çalışır.Ancak bazı hakemler bu misyondan uzaklaşıyor. 46 ülkeden 1106 bilim insanını ve 14 disiplini kapsayan yeni bir çalışma yapıldı. Anonim olarak çalışmanın anketine katılanlarınyarısından fazlası, en az bir “profesyonelce olmayan” hakem yorumu aldığını bildirdi ve katılımcıların çoğu, çok sayıda sorunlu yorum aldıklarını belirtti. Bu hakem yorumları,kişisel olarak bir bilim insanını hedef alma, yapıcı eleştirilerden yoksun olma veya gereksiz yere sert ve zalim olma eğiliminde olarak ifade edildi.Çalışmanın ortak yazarı Los Angeles, California'daki Occidental College'den ekolog Amber Stubler, “Bu yorumları alan belli bir grup değil, herkes bu tür yorumlar almış. Bu kendi içinde gerçekten çok rahatsız edici.” dedi.Katılımcıların cevaplarına göre yorumlar eşitlikçi de değildi. Örneğin, beyaz erkekler, "profesyonel olmayan" hakem değerlendirmelerinden en az etkilenen kesimdi. Kadınlar, nonbinary bireyler ve beyaz olmayan insanların hepsinin "profesyonelce olmayan" yorumlardan sonra kendinden şüphe duyma ve bilimsel üretkenliklerinin zedelenmiş olma olasılığı daha yüksekti.Ayrıca, beyaz olmayan insanların, yorumların ardından kariyer ilerlemesini geciktirdiğini söyleme olasılığı da daha yüksek çıktı.Michigan Üniversitesi'nden psikolog Denise Sekaquaptewa, "Bu rapor şaşırtıcı değil" diyor. Çünkü, temel olarak, kadınların ve beyaz olmayan insanların daha az akıllı ya da bilimsel fikirlere daha az sahip oldukları yönünde -bilimsel dışı- klişeler var.Bu sıkıntı sırayla, kendinden şüphe duyma, performansı düşürme ve kariyer ilerlemesinde gecikme ile sonuçlanabiliyor.Mikrobiyal ekolog Adriana Romero-Olivares, bu konuda bir yazı kaleme alarak, bir dergiye gönderdiği makalesi hakkında İngilizce yazım kabiliyetine saldıran, özellikle olumsuz içerikli bir hakem değerlendirmesi aldığını yazmıştı. Romero-Olivares, "İngilizcemi neden eleştirdiklerini ve neden bilime odaklanmadıklarını anlamadım” diyor.Yeni çalışmanın yazarları, çalışmayla birlikte süren tartışmanın, profesyonel olmayan değerlendirmeleri engellemenin bir yolu olabileceğini söylüyor.Bazı araştırmacılar, hakemlere tanınan anonimlik özelliğinin değerlendirme sürecinde ve sonrasında kaldırılması gerektiğini düşünüyor. Kimi araştırmacılar ise dergi editörlerinin kendilerini daha güçlü hissetmesi gerektiğini ve böylece sorunlu hakemlerle çalışmayı reddedebilmelerini öneriyor.Bu sorunları çözebilmek için araştırmacılar, dergileri, hakem değerlendirmelerinde belirli davranış kuralları benimsemeye davet etti.Kaynaklar;Science MagPeerJ
