Pi Günü için planlarınız var mı? 14 Mart Uluslararası Pi Günü yarın da küresel çapta etkinliklerle kutlanacak.
Pi Günü, matematik ve fizikte birçok formülde karşımıza çıkan Pi sayısının kutlandığı gündür. 14 Mart'ta kutlanmasının sebebi ise Pi sayısının değerinin genellikle 3.14 olarak kabul edilmesidir. Dolayısıyla 3.14 Amerika Birleşik Devletleri takvim diliminde 14 Mart'a tekabül eder. Fakat bu sadece bir yaklaşımdır. Pi'nin gerçek değeri ise 3.1415926535... olarak bilinir (üç nokta sonsuza dek giden sayıları işaret eder).
Pi sayısı, bir çemberin çevresini çapına böldüğünüzde aldığınız sayıdır. Diğer bir ifadeyle Pi, çevrenin bir dairenin çapına oranıdır. Yunanca “π” harfi ile gösterilir ve İngilizce'de karşılığı "pi"dir. Matematik ve fen bilimlerindeki sık görünmesine rağmen, Pi'yi basit bir kesir olarak yazamaz ya da iki tam sayıyı bölerek hesaplayamazsınız (… 3, -2, -1, 0, 1, 2, 3…). Bu nedenle, Pi'nin "irrasyonel" olduğu söylenir. Pi'nin rakamları sınırsız ve herhangi bir düzen olmadan uzanır.
Pi, kürelerin hacmini ve yüzey alanını içeren her türlü hesaplamada ve ayrıca tekerlekler gibi dairesel nesnelerin dönüşlerini belirlemek için kullanışlıdır.
Pi Günü kutlamalarında okullarda genellikle, müzeler ve bilim merkezleri gezilir, eğitim programları yapılır. Bu sayede çocukların ve gençlerin matematiğe ilgisinin artması amaçlanmaktadır.
Sonsuz basamak akışında, Pi'nin akla gelebilecek her kombinasyonda 0 ile 9 arasındaki rakamları içerdiğine ve mümkün olan her basamak dizesini oluşturduğuna inanılır. Telefon numaranız, ATM kodunuz ve aklınıza gelebilecek diğer tüm numara dizileri oralarda bir yerdedir. Harfleri sayılara dönüştürürseniz yazdığınız her makale ve okuduğunuz her kitapta da Pi'yi bulabilirsiniz.
Pi Search web sitesini kullanarak merak ettiğiniz Pi sayılarını arayabilirsiniz.
Geçmişten günümüze Pi
Pi sayısı, 18. yüzyıla kadar Pi olarak adlandırılmamasına rağmen, bir çemberin çapı ile çevresi arasındaki sayısal ilişki antik çağlardan beri düşünülmüştür. M.Ö. ikinci bin yılda Pi için Babiller, 25/8'i (3.125'e eşdeğer), Mısırlıların ise 256/81'i (3.160'a eşdeğer) kullandığı tahmin ediliyor.
Π sembolü önce Galceli matematikçi William Jones tarafından 1706'da çevre çap oranını belirtmek için kullanılmıştır. Ancak İsviçreli matematikçi Leonhard Euler 1730'larda kullanımını kabul edinceye kadar anlaşılamadı.
2016'da, İsviçreli bilim insanı Peter Trueb, y-cruncher adlı bir program sayesinde, 24 sabit diski olan bir bilgisayar ile Pi'yi 22 trilyondan fazla basamağa kadar hesapladı. Her saniye bir rakamı okursanız, tüm bu rakamları okumanız 700 bin yıl kadar sürecek.
2015 yılında, Hindistan'ın Jaipur kentinde eski bir sebze satıcısı Suresh Kumar Sharma adlı kişi, 17 binden fazla Pi sayısını 1 saat boyunca başarıyla okuduğunda dünya rekoru kırdı.
Pi Günü olmasının yanı sıra 14 Mart, Albert Einstein'ın doğum günüdür. Fizikçi Stephen Hawking ise 14 Mart 2018 tarihinde öldü.
Pi her yerde
Carl Sagan'ın 1985 yılında yayınlanan romanı "Contact/Mesaj", astronom Ellie Arroway'in, uzaydan gelen sinyalleri dinleyerek dünya dışı medeniyetlerin kanıtlarını aramasını ve daha sonra, Pi rakamlarında gizli kalıpları arayışını anlatıyor.
Uzay Yolu: Orijinal Seri'nin hayranları, Spock'ın kötü bir bilgisayara, son Pi'ye kadar hesaplamak için talimat vermesini ve 1966 yapımı Soğuk Savaş gerilim filmi "Esrar Perdesi"nde, Sovyet Bloğu'ndan kaçışa yardımcı olan ajan ağı “π” olarak kodlanması da Pi'nin filmlere konu olmasını örnekler.
Pi Günü etkinlikleri
NASA'da çalışan Türk bilim insanı Umut Yıldız da Pi Günü için Twitter hesabından bir paylaşımda bulundu. Umut Yıldız, çalıştığı NASA Jet Propulsion Laboratory'nin Pi Günü etkinliğini takipçileriyle paylaştı. Umut Yıldız Türk takipçilerine, "14 Mart Pi Günü'ne çok az kala, JPL'in öğretmenler ve okullar için hazırladığı etkinlikleri öğrencilerinizle yapabilirseniz ne güzel olur. Ya da sınıfa apple pie getirip, çevresini beraber hesaplayabilirsiniz. Sınıflarda yaparsanız fotoları yollayın." cümleleriyle seslenerek öneri ve ricada bulundu.https://twitter.com/umutayildiz/status/1105576188049711104?s=12Umut Yıldız'ın bahsettiği NASA JPL Edu'nun paylaşımı;https://twitter.com/nasajpl_edu/status/1104164322366779392NASA JPL bu paylaşımda, bu yılki NASA Pi Day Challenge'da (Pi Günü Mücadelesi), öğrencilere Pi'nin ajansta nasıl kullanıldığını gösteren dört gezegen bilmecesi olacağını ifade ediyor. Buradaki mücadeleler; Mars toz fırtınasını havalandırmak, Jüpiter'in küçülmekte olan bir fırtınasını boyutlandırmak, Dünya'daki bir yağmur bulutunun su içeriğini tahmin etmek ve buz örneklerini lazerlerle patlatmak.2018 baharının sonlarında, Mars'ta bir toz fırtınası yayılmaya başladı ve neredeyse tüm gezegeni kalın tozlarla kapladı. Mars'ın yüzeyini karanlıklaştırdı ve güneş enerjili Opportunity uzay aracının hayatta kalabilmesi için hayati önem taşıyan güneş ışığını engelledi. Bu olaydan sonra keşif aracı 15 yıllık görevini sonlandırmış oldu. Ölümcül Toz mücadelesinde öğrenciler, Kızıl Gezegenin yüzde kaçında fırtınanın etkili olduğunu hesaplamak için Pi'yi kullanacaklar.Kaynaklar; Science Mag , NBC NEWS , NASA JET PROPULSION LABORATORY