NASA'nın gezegen avcısı misyonuna sahip araştırma uydusu TESS, Dünya ile aynı boyutlarda olan yeni bir gezegeni keşfetti. Yeni 'Dünya', potansiyel yaşanabilir olarak açıklandı. HD 21749b gezegeni, Dünya'dan yaklaşık olarak 53 ışık yılı uzaklıkta.Araştırmanın baş yazarı MIT Kavli Enstitüsü'nden exoplanetologist (öte gezegen bilimcisi) Diana Dragomir ve Johanna Teske liderliğindeki ekibin makalesi Astrophyscial Journal Letters'da yayımlandı. Yeni gezegen, TESS tarafından keşfedilen onuncu onaylanmış gezegendir.
Gökbilimciler ne buldu?
TESS, HD 21749b olarak adlandırılan yeni bir Dünya büyüklüğünde gezegeni keşfetti. Bu gezegeninin yörüngesini tamamlaması 36 gün sürüyor. Ayrıca, yeni gezegenin kütlesi Dünya'dan yaklaşık olarak 23 kat büyük ve yarıçapı ise Dünyamızın 2,7 katı.TESS’in teknik özellikleri nedeniyle, keşfedilecek gezegenlerin yörünge periyotlarının 10 günden daha az olacağı düşünülmüştü. HD 21749b'nin yörüngesini tamamlaması 36 gün sürmesiyle, bu öngörünün dışına çıktı. HD 21749b, çap olarak yüzde 89 oranında Dünya'ya benziyor.HD 21749b'nin atmosfere sahip olduğu ifade edildi. Ancak yeni gezegen kayalık değil.
TESS Nedir?
18 Nisan 2018'de bir SpaceX Falcon 9 roketinin üzerinde fırlatılan TESS, Dünya benzeri gezegenleri aramak için tasarlanmış gezegen avcısı bir uzay aracıdır. TESS, tüm gökyüzü boyunca 400.000 yıldız gözlemleyecektir. TESS ayrıca astronomların ilk kez birçok küçük öte gezegenin kütlelerini, atmosferik bileşimlerini ve diğer özelliklerini ölçmelerini sağlayacaktır.Carnegie Bilim Enstitüsü'nün araştırmacısı ve çalışmanın ikinci yazarı Johanna Teske, “TESS, gezegen avcılığı işinde bir oyun değiştirici olduğu için çok heyecan verici. Uzay aracı gökyüzünü araştırıyor, yer tabanlı teleskoplar ve araçlar kullanarak ek gözlemler için potansiyel olarak ilginç hedefleri işaretlemeye çalışıyor. TESS takip topluluğu ile işbirliği yapıyoruz.” dedi. Bu makalede, Carnegie Bilim Enstitüsü'nden birçok astronom -Paul, Butler, Steve Shectman, Jeff Crane ve Sharon Wang- yer aldı.
Hangi yer tabanlı teleskop kullanıldı?
TESS, daha fazla araştırma yapmak için geniş alan ve yer temelli teleskoplar için kısa bir hedef listesi oluşturmak üzere tasarlanmıştır. Bu durumda, TESS'ten gelen verileri takip etmek için Carnegie’deki Las Campanas Gözlemevinde bulunan 6.5 metrelik bir teleskop olan Magellan II kullanılmıştır. Şili’deki Las Campanas Observatory’deki Magellan II teleskobunda yer alan Planet Finder Spectrograph (PFS) aracının katkısı keşifte büyük oldu. PFS, TESS'den gelen sinyallerin gerçekten bir gezegen olup olmadığını tespit etti. PFS, keşfedilen yeni gezegenin kütlesini ölçmeye yaradı.
Bir öte gezegenin kütlesini nasıl ölçersiniz?
Titrek yörüngeler. Bir gezegenin kütlesi astronomların yoğunluğu ve kimyasal bileşimi hakkında daha fazla bilgi edinmelerine yardımcı olmak için önemlidir. PFS aracı, yalnızca bir gezegenin yörüngesindeki minik titremeleri algılayan, evsahibi yıldızın gravitesinin neden olduğu “radyal hız” tekniğini kullanır. Aynı zamanda gezegenin gravitesinin yıldızın yörüngesini de nasıl etkilediğini tespit eder. Teske, “PFS, Güney Yarımküre'de bu tür ölçümleri yapabilen araçlardan biri. Dolayısıyla, TESS misyonunun bulduğu gezegenleri daha fazla karakterize etmenin çok önemli bir parçası olacak.” diyor.
Gökbilimciler bundan sonra ne yapacak?
HD 21749b’nin bir kardeş gezegeni de bulunuyor; HD 21749c. Bu gezegenin yörüngesini tamamlaması ise 8 gün sürmekte ve boyutu daha küçük ve yaklaşık Dünya boyutlarında. Potansiyel olarak keşfedilen şey, TESS tarafından bulunan Dünya boyutunda bir gezegenin ilk kütle ölçümü. Araştırmacılardan Wang, “Böyle küçük bir gezegenin tam kütlesini ve kompozisyonunu ölçmek zor olacak, ancak HD 21749c'yi Dünya ile karşılaştırmak için önemli. Carnegie’nin PFS ekibi bu amaç doğrultusunda bu nesne hakkında veri toplamaya devam ediyor.” şeklinde bir açıklamayla keşfi tanımlıyor.
TESS, daha fazla Dünya çapında gezegen bulmamıza yardımcı olur mu?
Dragomir bununla ilgili, "En az iki yıl sürmesi beklenir ve on yıl boyunca TESS'in 20,000'den fazla öte gezegen bulması bekleniyor. Umarım çoğu Dünya ölçeğindedir. Çok yakın ve çok parlak olan yıldızlar için, birkaç düzine Dünya büyüklüğünde gezegen bulmayı umduk. Ve işte buradayız - bu bizim ilkimiz olacak ve TESS için bir kilometre taşı.” şeklinde konuştu.