Kızıl Gezegenin Dünya İle Ne Kadar Benzerlik Gösterdiği, Bu Son Çalışmayla Daha İyi Açıklandı.
Dünya'nın güneş sistemindeki komşusu Mars, Dünya ile benzer olma özelliğiyle biliniyor ve araştırılıyor. Mars’a yolculuk yapma ve orada bir yaşam kurma gibi durumlar da araştırmalara konu oluyor. Ancak yapılan yeni bir çalışma bu iki gezegenin iç kısımlarındaki farklılıkları ortaya çıkardı. Çalışma, Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde bu hafta yayınlandı.
Dünya Dışındaki Bir Gezegenin Çekirdeğindeki Sismik Dalgalar İlk Defa Tespit Edildi
NASA'nın robotik InSight iniş aracı tarafından elde edilen sismik verilere dayanan bu yeni çalışma, Mars'ın derin iç kısmının daha eksiksiz bir şekilde anlaşılmasını sağlayarak, Dünya ile arasındaki farklılıklar hakkında yeni ayrıntılar sunuyor.Dünya dışındaki bir gezegenin çekirdeğinden geçen sismik dalgaların ilk defa tespit edilmesiyle bu yeni bilgiler ortaya çıktı. Mars'ın en içteki katmanının daha önce bilinenden biraz daha küçük ve daha yoğun olduğu keşfedildi. Ayrıca, Mars çekirdeğinin bileşimi hakkında bugüne kadarki en iyi değerlendirme bu çalışmayla birlikte sağlanabildi.
Mars Çekirdeği, Gezegenimizin Çekirdeğinden Daha Az Yoğun
Her iki gezegen de öncelikle sıvı demirden oluşan çekirdeklere sahip. Ancak bu son araştırmaya göre, Mars çekirdeğinin yaklaşık yüzde 20'si demirden daha hafif elementlerden oluşuyor. Bu elementler çoğunlukla kükürt olmak üzere; oksijen, karbon ve hidrojen olarak saptandı. Dünya'nın çekirdeğindeki bu tür elementlerin yüzdesinin yaklaşık iki katı kadar olan bu oranlar, Mars çekirdeğini gezegenimizin çekirdeğinden daha az yoğun hale getiriyor.İngiltere'deki Bristol Üniversitesi Yer Bilimleri Fakültesi öğretim üyesi olan, aynı zamanda çalışmanın yazarı sismolog Dr. Jessica Irving, "Dünya ve Mars'ın en derin bölgeleri farklı bileşimlere sahiptir. Muhtemelen gezegenlerin oluştuğu sırada var olan koşulların, süreçlerin ve yapıldıkları malzemenin bir ürünüdür" dedi.
Yeni Araştırma Mars’ın Yaşam Barındırıp Barındırmayacağı Konusunda Önemli Bilgiler Verebilir
Yeni araştırma ayrıca, Mars çekirdeğinin boyutunu da güncelledi. Çapının yaklaşık 2.212-2.249 mil (3.560-3.620 km), daha önce tahmin edilenden yaklaşık 12-31 mil (20-50 km) daha küçük olduğu bulundu.Çekirdeğin doğası, kayalık bir gezegenin veya Ay’ın yaşam barındırıp barındırmayacağını belirlemede rol oynayabilecek bir unsur. Örneğin çekirdek, Dünya’yı zararlı güneş ve kozmik parçacık radyasyonundan koruyan manyetik alanı oluşturmada etkili olarak biliniyor.Dr. Irving, "Dünya gibi gezegenlerde ve aylarda, silikat - kayalık - dış katmanlar ve demir ağırlıklı bir metalik çekirdek vardır. Bir çekirdeğin yaşanabilirliği etkileyebilmesinin en önemli yollarından biri, gezegensel bir dinamo oluşturmaktır" diyor.Dünya'nın çekirdeğinin bu işlevi gerçekleştirdiğini ancak Mars’ın çekirdeğinin gerçekleştiremediğini belirten Dr. Irving, "Dünya'nın çekirdeği bunu yapıyor, ancak Mars'ın çekirdeği milyarlarca yıl önce yapmasına rağmen, şuan yapamıyor. Mars'ın çekirdeği muhtemelen artık böyle bir alan oluşturmak için gerekli olan enerjik, çalkantılı harekete sahip değil" diye ekledi.
İki Önemli Büyük Sismolojik Olay Kaydedildi
Bir gezegende var olan sismik dalgaların davranışı, gezegenin içyapısıyla ilgili ayrıntıları ortaya çıkarabiliyor. Yeni bulgular, InSight iniş aracının - ve özellikle onun sismometre cihazının - gezegenin yüzeyinde oturduğu yer olan Mars'ın karşı tarafında meydana gelen iki sismik olaydan kaynaklanıyor.İlki, güneş sisteminin en büyük kanyonu olan Valles Marineris'in yakınında, Ağustos 2021'de meydana gelen bir Mars depremiydi. İkincisi, Eylül 2021'de yaklaşık 425 fit (130 metre) bir krater bırakan bir göktaşı çarpmasıydı.ABD uzay ajansı (NASA) InSight'ı, güneş enerjisiyle çalışan pillerinin yeniden şarj edilmesini engelleyen toz birikimi nedeniyle, dört yıllık operasyonların ardından geçtiğimiz aralık ayında resmen emekliye ayırmıştı.
“Mars'a Bir Sismometre Ağı Yerleştirmek, Daha Fazla Keşfe Yol Açacak”
Maryland Üniversitesi jeofizikçisi ve çalışmanın ortak yazarı Doç. Dr. Vedran Lekiç, "InSight misyonu, gezegenin içyapısının ve koşullarının şifresini çözmemize yardımcı olma konusunda fevkalade başarılı oldu," dedi. "Mars'a bir sismometre ağı yerleştirmek, daha fazla keşfe yol açacak ve gezegeni bir sistem olarak anlamamıza yardımcı olacak ki bunu sadece yörüngeden yüzeyine bakarak yapamayız" diye de ekledi.Kaynak: