Mars'ın atmosferindeki dev bir delik tüm suyu uzaya tahliye ediyor.Moskova Fizik ve Teknoloji Üniversitesi ile Max Planck Enstitüsü Güneş Sistemi Araştırmaları'ndan bilim insanları, Geophysical Research Letters dergisinde bir makale yayımladı. Ekip, bilgisayar simülasyonları sayesinde su buharının, Mars atmosferinin ortalarındaki soğuk hava engelinin nasıl üstesinden geldiğini ve daha yüksek atmosferik katmanlara ulaştığını gösteriyor. Çalışma, Mars'ta suyun büyük bölümünün neden yitirildiğini açıklayabilir.Mars atmosferinde iki yılda bir açılan, gezegenin sınırlı su tedarikini boşluğa; suyun geri kalanını da gezegenin kutuplarına boşaltan bir delik var.Kızıl Gezegen'deki suyun tuhaf davranışını inceleyen Rus ve Alman bilim insanlarından oluşan ekibin yaptığı açıklama bu yönde. Dünyadaki bilim insanları, Mars atmosferinde yüksek su buharı olduğunu ve suyun, gezegenin kutuplarına geçtiğini görebilir. Ancak şimdiye kadar, Mars su döngüsünün nasıl çalıştığı ya da bir zamanlar suyla kaplı olan gezegenin neden kuruduğu konusunda iyi bir açıklama yoktu. Mars'ın yüzeyinde günümüzde sadece küçük miktarlarda donmuş su bulunuyor. Atmosferinde ise çok daha düşük miktarda su buharı mevcut. Kızıl Gezegen, başlangıçta sahip olduğu suyun en az yüzde 80'ini kaybetmiş durumda.
Peki su orta tabaka bariyerini nasıl geçiyor?
Bilgisayar simülasyonlarına göre cevap, Kızıl Gezegen'e özgü iki atmosferik süreçle ilgili.Dünyada, Kuzey Yarımküre ve Güney Yarımküre'deki yazlar oldukça benzerdir. Ancak Mars'ta durum böyle değil. Gezegenin yörüngesi Dünya’nınkinden daha eksantrik olduğu için, güney yarımkürede yazlar (her iki yılda bir) güneşe önemli derecede yakındır. Bu yüzden gezegenin bu kısmındaki yazlar, Kuzey Yarımküre'deki yazlardan çok daha sıcaktır.Araştırmacıların simülasyonlarına göre, bu gerçekleştiğinde, Mars'ın orta atmosferinde, 37 - 56 mil (60 ve 90 kilometre) arasında bir yükseklikte bir pencere açılır. Böylece su buharının aşağı katmanlarından yukarı katmanlara, üst atmosfere geçip kaçmasına izin verilir. Diğer zamanlarda, güneş ışığı eksikliği, Mars su döngüsünü neredeyse tamamen kapatmaktadır.Ayrıca Mars, sık sık devasa fırtınaların gerçekleşmesinden ötürü Dünya'dan farklıdır. Bu fırtınalar gezegenin yüzeyini, ışığı engelleyerek soğutur. Ancak bilim insanlarının simülasyonları, Mars'ın yüzeyine ulaşmayan ışığın atmosferde sıkışıp kaldığını, ısındığını ve etrafta su taşımaya daha uygun koşullar yarattığını gösterdi. Küresel toz fırtınası koşullarında, toz parçacıklarının etrafında küçük buz parçacıkları oluşur. Bu hafif buz parçacıkları üst atmosfere diğer su formlarından daha kolay geçer, bu yüzden bu dönemlerde daha fazla su üst atmosfere geçmektedir.Çalışmaya göre toz fırtınaları, güneydeki yazlardan daha fazla suyu üst atmosfere taşıyabilir.Su orta sınırdan geçtiğinde, iki durum oluyor; suyun bir kısmı nihayetinde biriktiği kutuplara doğru (kuzey ve güneye doğru) sürükleniyor. Ancak, üst atmosferdeki ultraviyole ışık, moleküllerdeki oksijen ve hidrojen arasındaki bağları kopararak hidrojenin uzaya kaçmasına neden olup oksijeni geride bırakabiliyor.Kaynak; Live Science