Kedi koronavirüsü tedavisi deneylerinde kullanılan GC376 isimli ilaç, COVID-19'un tedavisinde umut olabilir. Bu sonuçları, Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada'daki farklı üniversitelerde yapılan araştırmalar gösteriyor. Kedi enfeksiyöz peritoniti (karın zarı iltihabı) olarak bilinen hastalığa bir koronavirüs türü neden oluyor ve virüs, bağırsaktan başlayarak beyne kadar ilerleyerek ölümcül oluyor. Ön çalışmalar, kedi koronavirüsü yani enfeksiyöz peritoniti tedavisi için geliştirilen iki ilacın, COVID-19 etkeni SARS-CoV-2'ye karşı da etkili olabileceğini öne sürüyor. Laboratuvar deneylerinde, GC376 adı verilen ilaçlardan biri, SARS-CoV-2 dahil olmak üzere bazı koronavirüslerin kopyalamak için kullandığı anahtar bir enzimi engelledi. GS-441524 olarak adlandırılan diğer ilaç ise, klinik deneylerde SARS-CoV-2 enfekte insanları iyileştirdiği bulunan ilk ilaç Remdesivir'e antiviral özellikleri bakımından çok benziyor.California Üniversitesinde kedi koronavirüsü üzerinde çalışan veteriner Niels Pedersen, "Her iki ilaç da kedi enfeksiyöz peritoniti olan kedileri tedavi etmede ek bir tedavi yapılmaksızın oldukça etkili oldu." dedi.
Kedi koronavirüsü nedir? SARS-CoV-2 ile benzer yönleri mi var?
Kedi koronavirüsüne karşı etkili olan GS-441524, Remdesivir'e benziyor; bileşikler benzer bir kimyasal yapıya sahip ancak Remdesivir, hücrelere daha kolay işleyebiliyor. Foster City, California merkezli biyofarmasötik şirketi Gilead Sciences tarafından geliştirilen Remdesivir ve GS-441524, koronavirüsün genetik materyalini oluşturan RNA'nın bir yapı taşını taklit ediyor.Kedi enfeksiyöz peritoniti olan hayvanların çoğu semptom göstermezken, bazı kedilerde virüs mutasyona uğrayarak belirli bir bağışıklık hücresi türünü enfekte ederse ciddi hastalık geliştirebilir. Bu olduğunda, koronavirüs kedinin vücuduna yayılır ve akciğerlerde felce veya sıvının birikmesine neden olabilecek ölümcül bir enflamatuar reaksiyona yol açar. Sadece kedigilleri etkileyen bu hastalık, çoğunlukla ölümcüldür.GC376, bir dizi farklı koronavirüste bulunan M proteaz adlı anahtar enzimin, uzun viral protein dizilerini bölmesini önlüyor. SARS-CoV-2 gibi RNA virüsleri, genellikle, proteaz enzimlerinin daha küçük parçalara bölündüğü ve daha sonra virüsün bir hücrede kendini daha fazla kopyalamasına yardımcı olan protein dizileri oluşturur. Proteazın kesme yeteneğinin engellenmesi viral replikasyonu durdurabilir.Pedersen ve ekibi, 2016 yılında PLOS Pathogens'de yayımladıkları çalışmalarında, ilaç tedavisinden sonra 8 kediden 6'sının, ölümcül kedi koronavirüsü enfeksiyonundan kurtulduğunu bildirdi. Ölen iki kedi, sarılık ve yüksek ateş gibi şiddetli semptomlar geliştiren dört kedi arasındaydı. Ekip, ölen iki kedinin, hastalıklarını hafifletmek için verilen başka bir ilaçtan dolayı ölmüş olabileceğini de yazdı.Çalışma GC376'nın kedi dışında diğer koronavirüsleri de iyileştirebileceğini bildirdi. İlaç, örneğin, insanlarda ciddi salgınlara neden olan diğer iki virüsten proteazları engelleyebilir; 2002 ve 2003'te salgın haline gelen SARS koronavirüsü ve MERS.
Farelerde denenen ilaç maymun hücrelerinde de umut verdi
Ekip, şu anda bileşiği farelerde test ettiklerini söylüyor. Biyokimyacı Joanne Lemieux ve meslektaşları ise GC376'nın bir test tüpünde yalnızca SARS-CoV-2 enzimini engellemediğini, aynı zamanda laboratuvarda yetiştirilen maymun hücrelerinde viral replikasyonu da engelleyebileceğini bildirdi. Bu sonuçlar 5 Mayıs'ta bioRxiv.org'da da yayımlandı.Pedersen ve ekibi, Haziran 2018'de Veterinary Microbiology'de yayımladıkları çalışmada, GS-441524'ün kedi enfeksiyöz peritoniti için etkili bir tedavi olduğunu bildirdi. İlaç sadece laboratuvarda yetiştirilen hücrelerde viral replikasyonu engellemekle kalmadı, aynı zamanda şiddetli hastalık geliştiren 10 koronavirüs ile enfekte olmuş kediden 10'unu başarıyla tedavi etti. Şubat 2019 tarihli bir başka çalışmada ise, ilaçla en az 12 hafta tedavi edilen 26 kediden 25'i hayatta kaldı.GS-441524'ün COVID-19 hastalarına da yardımcı olabileceğine dair bazı sonuçlar elde edildi. Cell Reports'ta 21 Temmuz'da yayımlanan bir araştırma, ilacın laboratuvarda yetiştirilen maymun ve insan hücrelerinde SARS-CoV-2 replikasyonunu engelleyebileceği yazıldı. Remdesivir, insan akciğer hücrelerinde daha etkili iken, GS-441524 maymun hücrelerinde daha etkiliydi. Ayrıca, GS-441524, insanlar üzerinde henüz denenmedi. Son olarak şirket, her iki ilacı karşılaştırmak için klinik öncesi çalışmalara başladı.Kaynaklar;NatureScience News