Organoid nedir?
Organoidler , organa benzeyen ve onun gibi faaliyet gösteren çoklu hücre türlerini içeren üç boyutlu yapılardır. Bu çalışmada, organoidlerin insan kök hücrelerinden üretildiği ve akciğerin bir bütün olarak tüm özelliklerini taklit edebildiği belirtildi.
Organoid nasıl çalışır?
Yeni akciğer ‘organoidleri’, Columbia University Medical Center (CUMC) araştırmacıları tarafından, insan pluripotent kök hücrelerinden üretildi. Organoid, akciğerin görevlerini taklit ederek gerçekleştiriliyor ve 3-D yapıya sahip mini akciğerler olarak üretiliyor. Bilim insanları, laboratuvar ortamında ürettikleri bu organoidleri, insan akciğer rahatsızlıklarının modelleri için kullandı ve önemli veriler elde etti. Akciğer organoid yapılarının bu kullanımının, birçok akciğer hastalıklarının teşhisi ve tedavisinde ciddi fayda sağlayabileceği ön görülüyor.Pluripotent; gelişen bir embriyonun erken safhalarında var olan, canlıyı oluşturan özelleşmiş tüm hücre tiplerine dönüşebilme yeteneğindeki henüz farklılaşmamış hücrelerdir.
http://thenode.biologists.com/development-week-vol-144-issue-6-special-issue-organoids/research/ 'dan çevrilmiştir">
Akciğer taklitçisi organoidlerin faydaları nelerdir?
Organoid, organa benzeyen ve onlar gibi faliyet gösteren çoklu hücre türleri içeren üç boyutlu fonksiyonel yapılardır. Laboratuvar ortamında bir organı geliştirip üretebilmek, bilim insanlarının insan hastalıklarının daha iyi modellerini geliştirmelerine, hastalık tanı ve tedavisinde, ilaçları daha risksiz şekilde kullanmalarına ve zarar görmüş dokunun yenilenmesine büyük bir olanaklar sağlıyor.
Aynı üniversiteden Mikrobiyoloji ve İmmünoloji Anabilim Dalı profesörü Hans-Willem Snoeck ’e göre; araştırmacılar, çeşitli hastalıkların tedavisi noktasında yeni organoidler oluşturup onlar üzerinde çalışmanın zorluklarına rağmen üstesinden gelmiş durumda. Fakat yine de insan hastalıklarının temel özelliklerini bir organ gibi taklit edebilecek kadar gelişmiş fonksiyonel yapılar olan organoidleri, üretme noktasında zorluklar devam ediyor. Akciğerler gibi dallanmış solunum yollarına sahip ve alveol yapıları bulunduran akciğer organoidleri, Dr. Snoeck'in laboratuvarında üretilmiş ve insan akciğerlerine benzemelerinden dolayı bir ilk olma özelliği de taşıyor. Sahip oldukları işlevleri ve fonksiyonları görebilmek için biliminsanları da organoidlerin, RSV olarak da bilinen solunum sinsisyal virüsüne ( respiratory syncytial virus) gerçek bir insan akciğerini taklit edip, akciğerin vereceği tepkinin neredeyse aynısını ürettiğini yapılan deneyler ile gösterdi. Yapılan araştırma ve deneyler ayrıca organoidlerin, akciğer fibrozisi hastalığı ile ilişkili olan genetik mutasyona sahip olduğunda, gerçek akciğer gibi aynı yapı ve fonksiyonlara sahip olabildiğini de gösterdi.
Akciğer nakli tarihe karışıyor
Genelde yeni doğanlarda ortaya çıkan bu hastalık, alt solunum yolları enfeksiyonunun en yaygın nedenleri olarak da bilinmektedir. Aşı veya antiviral terapi ile yeterli tedavi henüz mevcut değil. İdiopatik pulmoner fibroz ise akciğerlerde yaralara sebep olan ve dünya genelinde 1 milyona yakın insanın ölümüne yol açabilen bir hastalıktır. Bu hastalığın bilinen tek etkili çözümü, akciğer nakli. İnsan pluripotent kök hücrelerinden veya genomu değiştirilmiş embriyonik kök hücrelerden üretilen organoidler, yapıları gereği çok çeşitli hücre yapılarına sahip olabiliyor ve akciğer yada diğer organların işlevlerini karşılayacak yapılar içeriyor. Dolayısıyla, tüm bu hastalıkların patogenezi, organoidler üzerinden incelenebilir ve çok daha kolay şekilde araştırılıp hastalıkların tanısı ve tedavisinde kullanılabilir.http://dev.biologists.org/content/142/18/3113