Araştırmacılar iki erkek fare üzerinde biyolojik olarak çocuk sahibi olabilecekleri ilginç bir çalışma ortaya koydu. 15 Mart 2023 tarihinde Nature’da online olarak yayınlanan makalede çalışmanın çarpıcı detayları yer alıyor.

İki Erkek Fare İle Biyolojik Olarak Çocuk Üretilebilen Böyle Bir Çalışma İlk Kez Yapıldı

Söz konusu çalışmada bilim insanları biyolojik olarak erkek olan iki ebeveyne sahip fareler üretmek için bir kök hücre içindeki kromozomları manipüle ettiler. Japonya'daki Osaka Üniversitesi'nden kök hücre biyoloğu Dr. Katsuhiko Hayashi ve ekibi çalışmayı gerçekleştirdi. Ayrıca bu tür bir çalışmayı hayata geçiren ilk kişiler oldukları biliniyor.Ekip, yetişkin bir erkek fareden alınan kök hücreyi yumurta hücresine dönüştürdü. Çalışmanın açıklanan teknikleri, bilim insanlarının vitro gametogenez dediği şeyin bir varyasyonu olarak açıklandı. Bu süreçte araştırmacılar indüklenmiş pluripotent kök hücrelerden gamet (sperm ve yumurtalar) oluşturarak çalışmayı gerçekleştirdi. Yani kan hücrelerine, nöronlara veya hemen hemen her tür hücreye dönüştürülebilen, vücut dokusundan türetilen uzmanlaşmamış hücreler şeklinde açıklanabilir.

İleride Bir Gün İnsanlar Üzerinde De Yapılıp Yapılmayacağı Merak Konusu

İki erkek fare ile yapılan bu çalışmanın başarılı sonuçları, ileride bir gün biyolojik olarak erkek olan kişilerin birlikte çocuk sahibi olma olasılığını gündeme getirdi. Bu merak uyandıran düşünce için ise araştırmacılar, böyle bir girişimin çok uzak olduğunu vurguluyor.

Araştırma Normal Olarak Büyüyen Yedi Canlı Yavruyla Sonuçlandı

Benzer çalışmaların daha önceki versiyonlarında, yumurta hücresi oluşturmak için dişi bir hayvandan kök hücreler alınmıştı. Ancak Dr. Hayashi ve ekibi bunun yerine erkek bir fareden alınan kök hücreleri kullandı, Y kromozomunu atıp X kromozomunu kopyaladılar. Daha sonra, değiştirilmiş kök hücreyi yine kök hücrelerden üretilmiş yapay bir yumurtalığa yerleştirdiler; hücre sonunda bir yumurta hücresine veya oosite (olgunlaşmamış dişi gamet) dönüştü. Bu sayede bir erkekten alınan spermle döllenebildi.Dr. Hayashi ve meslektaşları, bu tür yumurta hücrelerinden yetiştirilen 630 embriyoyu taşıyıcı dişi farelere nakletti. Dr. Hayashi, Londra gen düzenleme zirvesinde yakın zamanda yaptığı bir sunumda, bunun normal olarak büyüyen yedi canlı yavruyla sonuçlandığını söyledi. Bir erkek ve bir dişi yavru büyüme sürecinde de inceleme altındaydı ve yetişkin olduklarında doğurgan oldukları kanıtlandı.

İnsan Hücreleri İle Fare Hücreleri Çok Farklı; Çalışma İnsanlar İçin Çok Uzakta

Çalışmada yer almayan Edinburgh Üniversitesi'nden kıdemli öğretim üyesi, üreme biyoloğu Dr. Evelyn Telfer iki erkek fare ile yapılan bu üreme çalışmasını zorlayıcı bulduğunu söyleyerek, "Bunun çok ön bir araştırma olduğunu düşünüyorum" diyor. Dr. Telfer, yapay yumurta hücrelerinin ne kadarının canlı farelere dönüştüğü konusunda endişeli olduğunu belirterek, "Oldukça fazla yumurta almalarına rağmen, bu yumurtalar açıkça tam olarak yetkin değiller çünkü gerçekten çok, çok küçük bir oranda döllenip embriyo oluşturabiliyorlar. Yavruların sağlığı ve gelişimi de çok önemli. Yapılması gereken çok iş var" diye konuştu.Dr. Telfer da, Dr. Hayashi'nin sunumu sırasında belirttiği gibi, bu tekniği insanlarda denemenin çok daha zor olacağını belirterek, "Fare ile insan arasında büyük bir fark var. İnsan hücreleri fare hücrelerinden çok daha yavaş gelişiyor. İnsan hücreleri için bu sistemler eskisi kadar gelişmiş değil” dedi. Telfer, insan yumurta hücrelerinin doğal öncüllerine dayanan kendi çalışmasında, olgun gametleri başarıyla büyütmenin zorlu olmaya devam ettiğini belirtiyor.Kaynak: