Grönland köpek balıkları zehirli etleri ve gözlerindeki parazitlerle sıra dışı bir köpek balığı profili çizer. Bununla birlikte Görnland köpek balıkları, bilinen en uzun süre yaşayan omurgalı türüdür. Nerede yaşadığı, özellikleri saldırgan olup olmadığı gibi pek çok konuyu sizler için derledik.
Grönland köpek balığı (Somniosus microcephalus)
Grönland Köpek balığı (Somniosus microcephalus) türü, Kuzey Atlantik, Kanada, İzlanda ve Norveç sularında yaşayan bir türdür. Ağırlığı 1 ton civarı olabilenGrönland köpek balığı, 6,5-7 metre civarında uzunluğa ulaşabilir. 1 metre ile 1500 metre derinlik arasında yaşar. Ancak 2200 metre derinlikte de bulundukları bilinmektedir. Bununla birlikte mevsimsel olarak da derinlere göç edebilirler.Grönland köpek balığının erkekleri dişilerden daha küçüktür. Bununla birlikte büyük vücutlarına rağmen küçük yüzgeçleri vardır. Ayrıca gözleri de oldukça küçüktür.Tepe predatör yani avcı olan Grönland köpek balıkları, diğer köpek balıkları, yılan balığı, diğer balıklar gibi canlıları avlayarak beslenir. Ancak çok daha ilginç avları tükettikleri de bilinmektedir. İncelenen örneklerde fok, kutup ayısı, mus (kanada geyiği), ren gediği gibi hayvanların kalıntılarına midelerinde rastlanmıştır. En ilginç vakaysa midesinden bütün olarak ren geyiği çıkarılan örnektir.
Bununla birlikte leşçil olarak beslendikleri de bilinmektedir.Grönland köpek balıkları diğer pek çok köpek balığından farklı olarak yumurta keselerini diplere gömmez. Üremelerini ovovivipar olarak gerçekleştirirler. Yani, döllenmiş yumurtalar ve yumurta keseleri vücutlarının içindedir. Yeni yavrular doğduklarında 38-42 cm uzunluğunda olur.Çok soğuk sularda yaşayan bu köpek balıkları oldukça yavaş hareket ederler. Bu kadar yavaş hareket etmelerine rağmen avcı olarak fok gibi hızlı canlıları tüketmeleri ilgi çekicidir.Grönland köpek balığı neredeyse tehlike altında (Near Threatened, NT) değerlendirilen türlerdendir.Mevcut durumunu IUCN Kırmızı Listesinden kontrol edebilirsiniz.
En uzun ömürlü omurgalı - Grönland köpek balığı
Grönland köpek balıkları bilinen en uzun süre yaşayan omurgalı türüdür. 1936'da Görnland'da yakalanıp işaretlenen bir Görnland köpek balığı 1952'de tekrar yalanmıştır. Yaklanan bu köpek balığının boyu ölçümleri karşılaştırıldığında, yıllık büyüme miktarı ortaya çıkarılmıştır. Bu çalışmaya göre Grönland köpek balıkları yıllık olarak ortalama 0,5 cm ile 1 cm arasında uzamaktadır.2016'da 28 örnek üzerinde yapılan bir çalışmada Grönland köpek balıklarının çok uzun süre boyunca yaşadığı radyo karbon testiyle ortaya çıkarılmıştır. Bu çalışmada, 81 cm ve 502 cm arasındaki boya sahip örnekler incelenmiştir. Bu örneklerin retinalarındaki kristallerde radyo karbon yöntemiyle yapılan tarihlendirme çalışmaları sonucunda, en büyük örneğin 392 ± 120 yıl yaşadığı ortaya çıkarılmıştır. Bu da bu en yaşlı örneğin 1504 yılıyla 1744 yılları arasında doğduğunu göstermektedir.https://youtu.be/Lw0KCMW6Cw8
Zehirli köpek balığı : Grönland köpek balığı
pek çok diğer köpek balığı gibi, Grönland köpek balığının dokularında da nitrojenli bileşikler yoğun olarak bulunmaktadır. Özellikle derin deniz balıklarında da bulunan trimetilamin N-oksit (TMAO) yoğun bir şekilde bulunmaktadır.
TMAO, zehirleyici etkileri olan bir bileşiktir. Bu yüzden Grönland köpek balığı gıda olarak tüketilmeden önce ön işlemlerden geçirilmelidir. Kaynatarak ya da kurutarak bu bileşiğin etkilerinden kurtulmak mümkündür. Bununla birlikte yerliler bu köpek balığının etini fermente ederler. İzlanda'nın yöresel yemeklerinden olan kæstur hákarl ya dahákarl bu Grönland köpek balığının etlerinin askıda ya da donmuş toprağa gömülerek fermente edilmesiyle elde edilir. Yanlışlıkla bu köpek balığını çiğ yiyen köpeklerde zehirlenebilir.
Gözlerindeki parazitler : Ommatokoita
Grönland köpek balıklarının gözlerinde genelde parazitler bulunur. Bu parazitler köpek balığının korneasına tutunur. Ommatokoita elongataisimli bu kopepod parazitler yaklaşık 30 mm uzunluğunda olur ve köpek balığının gözünden sarkarlar.
Parazitin tutunduğu gözlerde görme hasarına sebep olur. Ancak derinlerde yaşayan bu köpek balığı için görmenin yaşamsal olmadığı düşünülmektedir.
Bununla birlikte Ommatokoita elongata'nın biyolüminesans olduğu da öne sürülmektedir. Böylece karanlık denizlerde bu parazitin ışık saçtığı ve böylece köpek balığının avlarını çektiği öne sürülmüştür.Kaynaklar:Nielsen, J., Hedeholm, R. B., Heinemeier, J., Bushnell, P. G., Christiansen, J. S., Olsen, J., Ramsey, C. B., Brill, R. W., Simon, M., Steffensen, K. S., & Steffensen, J. F. (2016). Eye lens radiocarbon reveals centuries of longevity in Greenland shark (Somniosus microcephalus). Science, 353(6300), 702–704.foroğraflarfotoğraflarKæstur hákarl