Doğum fotoğrafı çalışmaları son yıllarda popüler bir fotoğrafçılık alanı olarak tanımlanmaya başlandı. Doğum ve bebek fotoğrafçılığı olarak da adlandırılan bu alan, hamilelik döneminden başlanarak bir bebeğin dünyaya gelişinin fotoğrafik kronolojisini kapsar. Ülkemizde de dünyada olduğu gibi popüler olan doğum fotoğrafı, ebeveynler tarafından büyük talep görüyor. Ancak doğum fotoğrafı ile birlikte etik tartışmalar da beraberinde geliyor. Fotoğrafçının uzmanlığı, ameliyathane ortamı, sterilizasyon ve hasta mahremiyetine önem veriliyor mu?Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Tarihi ve Etiği Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Nüket Örnek Büken, "Doğum ve Bebek Fotoğrafçılığının Etik Yönleri" başlıklı makalesinde konunun derinliklerine indi.Büken makalesinde, doğum fotoğrafçılarının tıbbi ve mahrem mekânlara girebilme ve bu mekânlarda işlerini yapabilmeleri konusundaki yeterlilikleri ve sorumluluklarına değindi. Büken, öncelikli olarak bu mesleği yapanların, hizmet verdikleri ebeveyn, çalıştıkları kurum ile etik ve hukuki sınırlılıkları belirleyen bir sözleşme yapması gerektiğini belirtti. Bunların yanısıra hastanenin doğum / sağlık ekibinin de onayı alınmalıdır.

Prof. Dr. Büken, doğum fotoğrafçılarının bir eğitimden geçmesini ve Sağlık Bakanlığı tarafından sertifikalandırılmasını gerekli görüyor. Bu eğitim, fotoğrafçının sağlık profesyonellerinin çalışmasını aksatmayacak, çekimler sırasında yeni doğana zarar vermeyecek şekilde çalışmasını sağlamalıdır.

Doğum fotoğrafının popülerliği ticari amaçları ön planda tutabilir

"Makaleden bağımsız olarak bir örnek verebilirim. 2018 yazında bir iş teklifi aldım; doğum fotoğrafçılığı. İstanbul'da özel bir hastanede düzenli olarak bu işi yapmam istendi. Sadece 1 günlüğüne kendimi denemek istedim. Rahatlıkla söyleyebilirim ki hiçbir profesyonellik, etik söz konusu değildi. Çünkü çalışmayı düşündüğüm fotoğrafçılık şirketinin acil doğum fotoğrafçısına ihtiyacı vardı. Bu yüzden sadece 1 günlük bir alıştırmanın ardından doğrudan -tecrübesiz olmama rağmen- beni işe almak istediler. Ama kabul etmedim. Çünkü bebeklere karşı hassasiyetim var. Elime almakta bile zorlandığımı fark ettim ve "ben bu işi yapamam, bebeklere zarar verebilirim" dedim. Ancak ısrarla "yaparsın, bizim acil elemana ihtiyacımız var. Birkaç güne alışırsın" dediler. Tabii ben yine de yapmadım ve 1 günlük denemenin ardından benim için uygun bir meslek olmadığına karar verdim. Anlaşılacağı üzere hiçbir profesyonellik yoktu. Ben ne iyi bir fotoğrafçıydım, ne de doğuma-ameliyathaneye adapte olabilecek durumdaydım, ne de bebekleri rahatlıkla pozdan poza sokabiliyordum ama sadece ticari odaklı düşündükleri için işe almak istediler." Hilal Bardakcı.

Tıp doktoru Nüket Örnek Büken, makalenin ilerleyen bölümlerinde özel yaşama veya diğer bir tabirle mahremiyete vurgu yaptı. Mahremiyet mekansal yapılarda karşılığını daha çok bulmaktadır. Mahremiyetin hasta-hekim arasındaki güvene dayalı ilişkilerin temelinin oluşturduğunu belirten Büken, "hem anne hem de yeni doğanın biyopsikososyal yönden korunması sorumluluğu hekimin sorumluluğu olup, süreç yönetimi de hekime bırakılmalıdır" diyor.

Doğum fotoğrafçısı profesyonel ve gizliliği ilke edinmiş olmalı

Prof. Dr. Nüket Örnek Büken'e göre profesyonel doğum fotoğrafçısının sorumlulukları;

  • Profesyonelliği ve bütünlüğü koruması,
  • Müşterisinin ve doğum ekibinin haklarına, haysiyetlerine ve gereksinimlerine saygı göstermesi,
  • Doğuma ve doğum sürecine saygı göstermesi,
  • Aydınlatma, flaş kullanma gibi teknik durumlarında doğum ekibi ve anne/bebeğin gereksinimlerine saygı duyması,
  • Hem fotoğrafçının hem de ebeveynlerin hak ve yükümlülüklerini açıkça ortaya koyan bir doğum sözleşmesinden yararlanması, sözleşmeyi ve sağlanan hizmetlerin içeriğini ebeveynlerin açıkça anlamasını sağlaması,
  • Sözleşmeye göre ilgili kişi ve kurumların gizliliğini koruması
  • Sözleşmede yer alan gizlilik bildiriminde belirtildiği gibi, görüntüleri kullanmadan, paylaşmadan ve / veya yayınlamadan önce izin alınması,
  • Müşterilerin endüstri standartlarına göre doğru ve adil bir şekilde ücretlendirilmesi,
  • Müşteriye kaliteli görüntüler sunmak için gereken çabanın gösterilmesi,
  • Doğum alanındaki (doktorlar, ebeler, hemşireler, diğer tıbbi personel vb.) profesyonellik, nezaket ve saygının öneminin gözetilmesi,
  • Bir doğum fotoğrafçısı olarak eğitimine ve deneyimime ilişkin doğru bilgileri sağlaması,
  • Doğum fotoğrafı ile ilgili doğru, dürüst, yanıltıcı olmayan bilgiler sunması,
  • Müşterisi için en yüksek bakım ve servis seviyesini elde etmek için işbirliğine dayalı ilişkiler geliştirmeye çalışması,
  • Mahremiyet ve tıbbi meslek mensuplarının talimatları için makul tüm istekleri göz önünde bulundurması.

Doğum fotoğrafı profesyonelce yapılması gereken bir çalışmadır. Makalede son olarak Uluslararası Doğum Fotoğrafçıları Birliği'nin Etik Kodları'na değinildi. Örgüte göre bir doğum fotoğrafçısı, profesyonel, dürüst, sorumluluk sahibi, hukuka uygunluğu benimseyen, saygılı ve gizliliği ilke edinen bir fotoğrafçı olmalıdır.Kaynak; Hacettepe Deontoloji