Kadın dayanışması bilim alanında da kadınları güçlendiriyor. Twitter'dan Milliyet gazetesinin manşetine taşınan bir bilim kadınının hikayesi... Dr. Gökçin Çınar, "erkek egemen" bir alan olarak sıklıkla ifade edilen uçak mühendisliğinde başarısıyla, özellikle genç kadınlara örnek oluyor. Kadın dayanışmasının gücünü Bilim Kadınları'ndan Fatma Akın, Dr. Gökçin Çınar ve gazeteci Meltem Günay'la; Dr. Çınar'ın Bilim Kadınları listesine eşi tarafından eklenmesinden, Milliyet'e Concorde motoruyla verdiği pozuyla kapak olmasının hikayesini ele aldık.
Twitter'da Bilim Kadınları platformu bilim kadınlarının hikayelerini anlatmaya devam ediyor. Her hafta bir bilim kadınının tweet zinciriyle anlatıldığı Bilim Kadınları hesabında, geçtiğimiz haftalarda (28 Ekim) Dr. Gökçin Çınar'a yer verildi.
Kadın dayanışması:Haftanın Bilim Kadını Gökçin Çınar olmuştu
Bilim Kadınları, Gökçin Çınar'ın başarı öyküsünü kaleme aldı; "Bu #haftaninbilimkadini Georgia Institute of Technology (Georgia Tech)’de Havacılık Sistemleri Laboratuvarında araştırma mühendisi olan Dr. Gökçin Çınar (@GokcinCinar). ODTÜ Havacılık ve Uzay Mühendisliğinden mezun olan Çınar Georgia Tech’te doktorasını tamamladı.
Dr. Çınar, hibrit elektrik ve elektrik uçak tasarımı ve itki sistemi mimarisi üzerine çalışıyor. Dr. Çınar çalışmasının önemini şöyle anlatıyor: 'Sadece hava taşımacılığı yüzünden 2015 yılı verilerine göre atmosfere 781 milyon ton karbondioksit salındı. Emisyon ve gürültü aracılığıyla çevreye ve atmosferimize verilen zararı azaltmak, uçuş ve bakım maliyetlerini azaltmak, hem de uçakların performansını ve parça güvenilirliğini arttırmak elektrik enerjisiyle çalışan itki sistemlerinin başlıca avantajları arasında.'"
Gökçin Çınar NASA Boeing ve Airbus ile çalıştı
Dr. Gökçin Çınar, Bilim Kadınları'na "Georgia Tech’te 8. seneme girdim. Bu süre zarfında NASA, Boeing, Airbus gibi havacılık sektörünün dev isimleriyle çalışıp araştırma yapma imkanı kazandım. Hem de bir değil birçok konuda! Akademide uykusuz geceler, uzun çalışma saatleri ve 'yayın çıkarma' baskısı bir gerçek. Ama alışılmışın dışında olan hibrit elektrik ve elektrik uçaklar üstüne, ilginin tavan yaptığı zamanda ve en önemlisi de tutkuyla çalıştığım için bütün zorluklara değdiğini düşünüyorum.” dedi.
“Çocukluğumdan beri havacılığa ve astronomiye hep ilgi duydum. Ya tiyatrocu olacağım ya pilot dedim! Sonra ayaklarım yere basan tarafım havacılığa itti beni. Araştırma yapmanın verdiği zevki keşfettikten sonra da meslek olarak pilotluktan vazgeçtim.” şeklinde konuşan Dr. Çınar, devamında açıklıyor: “İyi ki de öyle yapmışım. Havacılık, bilim, öğrenmek ve öğrendiklerimi meslektaşlarımla, öğrencilerle paylaşarak ufkumu genişletmek benim için ideal bir yaşam tarzı sanırım. Öyle olmasa 360 sayfalık bir tez yazmazdım herhalde!”
Gökçin Çınar'dan genç kadınlara: "Hayalinizin önüne hiçbir engelin girmesine izin vermeyin"
Bilim Kadınları'nın söyleşisinde, bilimde cinsiyet eşitsizliğine değinildi. Dr. Çınar, bu konuda tavsiyelerde bulundu: “YouTube kanalımızla bana kadın öğrencilerden en çok gelen soru 'matematiğim ve fiziğim iyi ama x mühendisliğini yapabilir miyim emin değilim, çevrem bana bu mesleğin kadınlara göre olmadığını söylüyor' şeklinde. Bu güya cinsiyete dayalı sanılan mühendislikler de genelde makina, inşaat, havacılık mühendislikleri. Bunları duyunca o kadar üzülüyorum ve o çevrelere o kadar kızıyorum ki! Lütfen, hayalinizin önüne hiçbir engelin girmesine izin vermeyin. Elinizden geldiğince savaşın o engellerle. Bu hayat sizin hayatınız, size cinsiyetiniz, yaşınız ya da kimliğiniz yüzünden bir işi yapamayacağınızı söyleyen kişileri hiçbir şekilde ciddiye almayın. Çok çalışın, tutkuyla çalışın ve bilimle kalın.”
Bilim Kadınları'nın Dr. Gökçin Çınar'ı kaleme aldığı tweet zinciri;
https://twitter.com/Bilimkadinlari/status/1188848137642876928
Kadın dayanışması ve eşlerin desteği
Dr. Gökçin Çınar'ın başarı öyküsünün önce Bilim Kadınları'nda yayımlanması, ardından Milliyet Gazetesi'nden gazeteci Meltem Günay'ın haberiyle manşetten verilmesine kadar olan "kadın dayanışması"nı konu edindik. Bilim Kadınları'ndan Hollanda Wageningen Üniversitesi'nde doktora yapan Fatma Akın ile konuştuk. Daha sonra Dr. Gökçin Çınar ile söyleşi yaptık ve elbette gazeteci Meltem Günay'a sorularımızı yönelttik.
Fatma Akın ile yaptığımız söyleşimizle başlıyoruz. Fatma Akın'a, ilk önce Gökçin Hoca'yı nasıl ve nereden bulduklarını sorduk. Fatma Akın, Gökçin Çınar'ın eşi Efe Yamaç'ın Bilim Kadınları'nın listesine eşini eklediğini belirtti.
Soru: Bilim Kadınları projesi sizi tatmin ediyor mu? İnsanlara bilim kadınlarının hikayelerini aktarmak nasıl bir duygu?
Fatma Akın: "Bu projede tatmin olmaktan öte mutlu olduğumu hissettiğim anlar takipçilerden gelen mesajlarımız oluyor. Özellikle genç kadınlardan. Onlar bilim kadınlarının hikayelerini dinledikçe kendilerine rol modellerini buluyor. Bir takipçimiz üniversite sınavına hazırlandığı dönem paylaştığımız HBK'ların onu motive ettiğini söylemişti. Bir sonraki sene ise ODTÜ matematik bölümünü kazandığını da yazmıştı.
Bunları duymak da bizlere devam etme motivasyonu veriyor. Bir yandan bir makalesini yayınlayan, projesi geçen veya ödül alan bk'larin twitlerini de RT ediyor ve bilim kadınlarını tebrik ediyoruz. Biz burada kimseye ödül vermiyoruz. 'Kadın kadının kurdudur' sözünün aksine bir nevi destek ve dayanışma grubuyuz da diyebilirim. Bilim kadınlarının görünürlüğü hususunda daha alınacak çok uzun yolumuz var ve bu yolda atılan adımların bir parçası olmak müthiş bir duygu!"
"Haberin manşetten verilmesi gurur vericiydi!"
Fatma Akın'ın ardından haberimizin kahramanı Dr. Gökçin Çınar ile söyleşi yaptık.
Soru: Bilim Kadınları'nda nasıl yer aldınız?
Gökçin Çınar: "Bilim Kadınları’nı Twitter’da zaten takip ediyordum ancak adımı listelerine yazdırmamıştım. Eşim benden habersizce listeye beni de eklemiş. Birkaç ay sonrasında Bilim Kadınları ekibinden Elçin Ekşi bana ulaşınca çok şaşırdım ve sevindim. Eşim o zaman söyledi beni de eklediğini. Güzel bir sürpriz oldu bana yani."
Soru: Bilim Kadınları'nda profiliniz paylaşıldıktan sonra nasıl geri dönüşler aldınız?
Gökçin Çınar: Birçok destek mesajı aldım, ki pek beklemiyordum açıkçası. Mühendislik ve akademi, özellikle de doğası itibariyle hiç göz önünde olan alanlar değil. Bir performans ya da sahne sanatı değil mesela. Dolayısıyla genelde kendi halimizde işimizi sürdüren insanlar oluyoruz. Ama Bilim Kadınları benim için arkası gelecek bir dalga başlattı. Hem yaptığım işi kutlayanlar hem de merak edip sorular soranlar birkaç gün mesaj yağmuruna tuttu ve bu durum beni sevindirdi açıkçası. Hangi işi yaparsanız yapın fark edilmek ve değer verilmek güzel. Ama benim için en önemlisi, havacılığı, mühendisliği ve bilimi yaymak, sevdirmek ve bilhassa kadınların bu alanlara katkılarının paylaşılmasında az da olsa çorbada tuzum olması."
Soru: Milliyet Gazetesi'nden Meltem Günay size nasıl ulaştı? Bu durum, sizi heyecanlandırdı mı?
Gökçin Çınar: "Meltem Hanım hikayemi Bilim Kadınları’nın paylaşımlarından görmüş. Bir gün kendisinden benimle bir söyleşi yapmak istediğine dair bir e-posta aldım ve tabii ki de çok heyecanlandım. Açıkçası yaptığım işlerde bir haber değeri görmüyordum ama kendisi beni ikna etti. Telefonda da görüşerek tek tek sorularının ve benim cevaplarımın üstünden geçtik. Birkaç hafta sonra da haber Milliyet Gazetesi’nde çıktı. Ben ‘haber çıkar mı acaba, yer verirler mi’ diye düşünürken haber üstelik bir de pazar günü manşetten çıktı! Gözlerime inanamadım. Gerçekten çok şaşırtıcı ve güzel bir duyguydu."
"Kadınlar kendilerini asla ezdirmesin!"
Soru: Genç araştırmacı kadınlar için söylemek istedikleriniz var mı?
Gökçin Çınar: "Yurtdışında daha da iyi anladım ki, Türkiye’deki çocuklar, bilhassa da kız çocukları, çok çekingen yetiştiriliyorlar. Büyüyünce de ‘saygısızlık olur’ diye asıl istedikleri şeyi dile getiremiyorlar; ‘abartma olur’ diye işlerini hakkını vererek sunamıyorlar; ‘rezil olurum’ diye akıllarındaki soruları soramıyorlar. Bu da bize hayatın her alanında olduğu gibi akademide ve mesleklerimizde büyük bir dezavantaj getiriyor, hele bir de çalışmalarınızı yurtdışında sürdürüyorsanız. Bir de üstüne, sadece ülkemizde değil dünyanın birçok ülkesinde ‘erkekler bu işi kadınlardan daha iyi yapar’ şeklinde herhangi bir dayanağı olmayan algılar var. Dolayısıyla aynı pozisyonda erkek bir meslektaşımızla kendimizi kanıtlamamız ve aynı maaşı almamız, aynı saygınlığı kazanmamız, hatta atıf almamız için bile en az iki kat daha çok çalışmamız gerekiyor.
Benim tavsiyem, hak ettikleri işleri ve sorumlulukları üstlenmek, hak ettikleri maaşı ve pozisyonu almak için isteklerini dile getirmekten çekinmemeleri. Karşılaştıkları haksızlıklarda sessiz kalmamaları. Cinsiyetinden, milliyetinden, yaşından, yöneliminden dolayı ayrımcılığa uğradığını gördükleri meslektaşlarına destek olmaktan kaçınmamaları. Kısacası birey olmanın getirdiği haklarını sonuna kadar kullanıp birilerinin onları ezmesine asla izin vermemeleri. Cinsiyet eşitliği konusunda dönüm noktasında olduğumuz bir çağda yaşıyoruz. Kadınlar dünyanın dört bir yanında el ele vererek karşılaştıkları birçok haksızlığı yeniyor. Sosyal medya da bu konuda lehimize çalışıyor. Ama daha kazanılacak birçok savaş var. Gelecek nesiller bu sorunlarla uğraşmasın, yaptıkları işin karşılığını hak ettikleri şekilde alabilsinler diye elimizden geleni yapmak bizim görevimiz diye düşünüyorum."
"Özellikle gençler Gökçin'e ulaşmak istedi"
Dr. Gökçin Çınar'ın başarı hikayesi, Milliyet Gazetesi'nin 1 Aralık 2019 Pazar günü sayısında "manşetten" verildi.
Elbette, Dr. Gökçin Çınar'ı Bilim Kadınları'nın tweet zincirinin ardından haberini yapan Meltem Günay ile de söyleşi yaptık. Milliyet Gazetesi muhabiri olan Meltem Hanım'a Gökçin Hanım vasıtasıyla ulaştık ve bizleri içtenlikle karşıladı. Meltem Günay ile söyleşimiz;
Soru: Dr. Gökçin Çınar'ı nereden öğrendiniz? Sizi etkileyen neydi?
Meltem Günay: "Gökçin'i Twitter'da Bilim Kadınları'nın paylaşımlarında gördüm. Daha öncesinde de yurt dışında veya yurt içinde yaşayan çok sayıda başarılı bilim insanıyla ilgili haberler yaptığım için kendisiyle görüşmek istedim. Çünkü Gökçin gibi başarılı genç bilim insanlarının başarı hikayeleri hem çok ilgi çekiyor, hem de okuyan çok sayıda insan da 'Ben de başarabilirim' hissi yaratıyor, onların hayatlarına dokunuyor. Kendisinin bu kadar 'erkek egemen' bir alanda hem başarılı çalışmalar yapması, hem de eşiyle birlikte sürdürdüğü projeyle gençlere yol göstermesi çok ilgimi çekti. Haberini yapmalıyım diye düşündüm, kendisine sosyal medyadan yazdım. O da sağolsun çok güzel karşıladı."
Soru: Ulusal bir gazetenin anasayfasına üstelik manşetten haber kolay kolay çıkmaz. Bu, nasıl oldu?
M. Günay: "Aslında öyle değil, çünkü yaptığım çok sayıda başarı hikayesi gazetemizin birinci sayfasında da yer buldu. Belki Türkiye'nin ve dünyanın gündeminin sıcak gündem yoğunluğu bu tarz haberlerin ikinci planda kalmasına neden olabiliyor. Ama elimizden geldiği kadar bu tarz güzel haberlere yer vererek okuyucularımıza onları tanıtmaya çalışıyoruz."
Soru: Bir bilim kadınını anasayfaya taşıyan haberinizin ardından, nasıl geri dönüşler aldınız?
M. Günay: "Çok güzel geri dönüşler oldu. Çünkü Gökçin ve diğer bilim insanlarımızın yaptıkları çalışmalar özellikle yurt dışında olduğunda insanlar daha çok gururlanıyor. Özellikle genç arkadaşlar, ona ulaşmak için yardım istediler ya da 'Bir gün benim de böyle haberlerimi yaparsınız' diyerek dönüş yaptılar."
Soru: Bir bilim kadınının hikayesini geniş kitlelere ulaştırmak size neler hissettirdi?
M. Günay: "Tabi ki çok mutlu oluyorum. Bir kadın olarak özellikle kadın dayanışması çok önemli olduğunu biliyorum ve belki bazen haberlerimde de o pozitif ayrımcılığı yapıyorum. Ama genç ve başarılı bilim insanlarına ulaşmak ve onların yaptıkları çalışmaları duyurmak sonucunda en azından bir kişinin bile hayatına dokunmak inanılmaz bir motivasyon."
"Kadın dayanışması tarifi imkansız bir şey!"
https://twitter.com/GokcinCinar/status/1201142321686941696?ref_src=twsrc%5Etfw%7Ctwcamp%5Etweetembed%7Ctwterm%5E1201142321686941696&ref_url=https%3A%2F%2Fwww.bilimma.com%2Fwp-admin%2Fpost-new.php
Gökçin Çınar da, Milliyet Gazetesi'nde söyleşinin yayımlanmasının ardından tweetler attı. Çok mutlu hissettiğini ifade eden Dr. Çınar, tweetlerinde, "Bilim Kadınları değer verip benimle ilgili tweetler paylaşmasaydı, bir kadın gazetecimiz de bu tweetleri görüp haber niteliği görmeseydi bu olmazdı. Kadın dayanışması tarifi imkansız bir şey. Gerçekten çok mutluluk verici!
... Bu arada bu tweetlerden sonra annemlerin göstermesiyle fark ettim ki, manşet olmuşum bildiğiniz ana sayfadan paylaşmışlar! Bugünün Milliyet Gazetesi'inin kapağında Concorde'un motoruyla resmim var çarşaf çarşaf hala şoktayım." dedi.
Dr. Gökçin Çınar eşi Efe Yamaç ile YouTube'daki BizSizOnlar kanalında gençlere bilim ve uçak mühendisliği alanlarında tavsiyeler içeren videolar yayımlıyor.
https://www.youtube.com/watch?v=lvNYnb9YFcc&feature=youtu.be