Çiçek bakımı en az bilgi sahibi olduğum konulardan biri. Her ne kadar biyolog olsam ve genel bakımı bilsem de hiç bitki çalışmadım. Canlı çalıştığım materyaller sivrisineklerdi. Böyle olunca da eve aldığım yeni çiçeklere özenle bakmak için destek almam gerekiyor. Bilimma yazarlarından Şafak Aslan'la bu konu üzerine kısa bir konuşma yaptık. Ayrıca yine Bilimma yazarlarından Fatma Akın'da sorularıma yönelik pratik bilgiler ve bilimsel referanslar sağladı.
"Çiçek bakımı için tavsiyene ihtiyacım var!"
Yeni çiçekler aldım eve. Arap sümbülü, stargazer zambak, begonya ve bodrum papatyası evimizin yeni sakinleri oldular. Ancak çok farklı gruplardan farklı bakım istekleri olan çiçeklerim olmuştu. Arap sümbülü yani Muscari armeniacum soğanlı,geofit bir bitkiydi. Stargazer zambağım yani Lilium longiflorum'da soğanlı ancak M. armeniacum'dan oldukça farklı bir bitki yine. Ancak esas farklılıklar bu ikisinin yanına begonya ve bodrum papatyasını koyunca başlıyor. Begonya ve bodrum papatyası birbirine taksonomim olarak uzak bitkiler. Taksonomik olarak, soğanlı olan Arap sümbülü ve stargazer zambaksa, begonya ve bodrum papatyasına çok da fazla uzak. Bu durum da hepsinin farklı istekleri olması anlamına geliyor.
Şafak'tan çiçek bakımı tavsiyeleri Şafak'ı hemen soru bombardımanına tuttum. Sağolsun kendisi üşenmedi ve tavsiyelerini yazdı. Sorularımın yanı sıra pek çok fazladan bilgi de verdi. Örneğin piyasada pek çok toprak var. Acaba hangi markayı tercih etmeliyim gibi aklımda olan ama sormadığım soruların yanıtlarını da verdi.Elçin: "Dışarıda mı içeride mi bakmalıyım? ( Ankara'da önümüzdeki hafta için gece sıcaklığı 7-9 derece civarında) "Şafak: "İçerde olmaları daha iyi olur soğuktan strese girebilirler, oda ısısının hepsi için ideal olduğu aylardayız."Elçin: "Stargazer zambağın saksını değiştirmeyi düşünüyorum. Çünkü kendisi oldukça uzun ancak saksısı çok küçük.Saksı değiştirirken önemli noktalar nelerdir?"
Şafak: "Saksılarını değiştirmen gelişimleri için daha iyi olacaktır örneğin lilium daha da uzayacaktır, bu işlemi balkonda yapıyorum ben de. Evdeki bitkilerim için önce bitki toprağı stoğu yapıyorum. Aşağı yukarı hepsi aynı mineralleri içeriyor o yüzden herhangi bir markanınkini alabilirsin. Şu anki topraklarından köklerine zarar vermeden (ki soğanlı bitkilerde daha kolay olacaktır bu aşama) yavaşça topraktan ayırıp yeni aldığın saksıların içine ve yeni toprağa aktarabilirsin."Elçin: "Muscarileri 3 saksıya bölsem ölürler mi?"Şafak: "Muscariler çok fazlaymış, ölmezler daha iyi olur bölmen."Elçin: "Bu bitkileri hangi sıklıkta sulamalıyım?"Şafak: "Muscarileri haftada iki kere sulamalısın toprağı nemli olacak. Kurudukça sularsın, çok fazla olmamak kaydıyla. Lilium da aynı şekilde toprağı nemli kalmalı kurudukça tekrar sulamalısın. Su emme kapasiteleri farklı olduğu için gözleme dayanacak sulama günlerin, bitkilerin için de her gün ilgi demek bu durum. Bodrum papatyasını haftada bir sulayabilirsin. Alt yaprakları suyla temas etmemeli. Yeni saksıya alırken ona göre ayarlarsın. Begonyayı haftada iki kere sulamalısın.Saksıların altının delik olmasına dikkat edebilirsin. Suladıktan 15-20 dk sonra saksı tablasındaki fazla suyu dökmelisin aksi halde fazla su bitkinin çürütüp ölmesine sebep olacaktır.Bitkileri doğrudan çeşme suyuyla sulamaman iyi olur. Kaynatıp dinlendirdiğin su ile sulayabilirsin. Eğer dekoratif saksı kullanacağım dersen altı delik olmuyor genellikle onların. Tercihin büyükten yana olsun ki içine bitkinin ait olduğu delikli saksı rahat sığsın.Bitkilerinin ışık aldığı yere doğru eğildiğini farkettiğin durumda saksıyı ışığa doğru çevirirsin.Yapraklarda sararma, büzüşme vs bu tür bir durumda hemen foto at :)veDemir eksikliğinden kaynaklanan hasarlar için toprağa çivi koymayı deneyebilirsin. Bilimsel mekanizmasını bilmiyorum ancak geçen günlerde bunu denedim ve ilginç bir şekilde bitkinin demir eksikliği problemi çözüldü."Elçin: "Toprağa çivi koymak ilginç bir fikirmiş. Toprağa konan çivinin toraktaki nemle paslandığı varsayıyorum. Yani toprağa demir oksit karşılıyor. Acaba bitki kökleri demirden nasıl faydalanıyor. Yanlış hatırlamıyorsam +2 değerlikliydi değil mi?"Şafak: "Güzel bir soru sordun. Aslında bitkiler, demir +2 değerlikli olduğunda faydalanabiliyorlar. Toprağa çivi koyduğunda toprak pH'ına göre +3 ya da belki +2 değerlikli demir oluşacaktır. Ancak net bir şey söylemek mümkün değil. Belkide toprağa konan çivi toprak pH'nın düşmesini sağlıyordur."
Fatma'dan pratik demir takviyesi çözümü
Şafakla muhabbetimiz bitki yetiştiriciliği üzerine devam ederken, bitkilerde demir eksikliği üzerine Fatma'dan çok daha pratik bir tavsiye geldi.Fatma: "Aslında en hızlısı yapraklarına demir spreylemek olur. Bunun için solüsyonlar var. Gübre solüsyonları."
Ve Sonuç!
Bitkilerimi eve gelince yumuşak havaya aldanarak terasa çıkarmıştım. Belki çok büyük bir sorun değil dışarda durmaları. Ancak içeride onları daha rahat görebileceğim bir noktada neden durmasınlar. Gerek stargazer zambağım gerekse bodrum papatyalarım olsun çiçek alırken annemin bir tavsiyesini dinliyorum. Genel olarak çiçeklerin tomurcuk hali çok olan çiçeklerini almayı tercih ediyorum. Böylece evde tomurcukların muhteşem bir çiçeğe dönüşmesini anbean takip edebiliyorum. Çiçeklerimi içeriye almam daha iyi oluyor. Tabi bir de neden strese girsinler dedim ve çeklerimi çalışma odama aldım. Şimdi karşımda duruyorlar. Çiçek bakımı hakkında oldukça çok bilgi edindim. Yarından itibaren her biri için ayrı bir sulama programı yapacağım. Fazla sulamayı engellemek içinde Google drive'da bir bitki takip dosyası açacağım gibi görünüyor.Tavsiyeler ve bilgiler için Esra Şafak Aslana ve Fatma Akın'a çok teşekkürler.Horuz, Ayhan, et al. "Bitkilerde demir klorozunun nedenleri ve giderilme yöntemleri." Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Dergisi 4.1 (2016): 32-42.