Biyoloji Biliminden Toplumsal Dünyaya Bakmak: Bir Bilim Sosyolojisi Çalışması adlı kitap çıktı. Alanındaki kapsamlı ilk saha çalışması olan eser, sosyologlar Vefa Saygın Öğütle, Ebru Açık-Turğuter ve Taylan Banguoğlu imzası taşıyor.
Bilimsel bir alanda var olabilmek için gerekli şartları taşımanın tartışmalı yapısı bir yandan ontolojik sorunları diğer yandan ise epistemolojik ve metodolojik sorunları aynı anda çözmeyi gerektiriyor. Bu sorunlar, her ne kadar üzerine bilim yaptıkları nesneleri birbirinden son derece uzak görünse de, sosyal bilimler ve doğa bilimleri açısından benzerliklerle ve alana özgü farklılıklarla yüklüdür. Ayrıca ilk sosyologlardan itibaren sosyoloji, doğa bilimleriyle yer yer tutkulu (öykünme, içerme, taklit) bir ilişkiye; yer yer ise dışlama pratiğiyle (etkilenme derecesi nedeniyle reddetme) uzaklaşma ve bağımsızlaşma ilişkisine sahip olmuştur. Bu karmaşık ilişki, sosyolojinin doğa bilimlerine yönelik çalışmalar yapmasını sağlarken, belli ölçüde tek yönlü (sosyal bilimlerden doğa bilimlerine) bir konuşmanın üretilmesine de sebep oldu.
Biyoloji Biliminden Toplumsal Dünyaya Bakmak: Bir Bilim Sosyolojisi Çalışması isimli kitap, bilim sosyolojisi çalışmalarının teori ağırlıklı yapısına eklemlenecek bir alan araştırması olarak, biyologların bilim, bilim insanı, toplum, sosyoloji terimlerini nasıl kavradığını ortaya çıkarmaya çalışıyor. Böylece, tarihsel ve evrensel tartışma konuları olan bilim, bilim insanı ve bilimin nesnesiyle olan ilişkisi yalnızca sosyoloji cephesinden değil biyologların gözünden de ele alınmış oldu. Biyologlara hem kendi alanları hem de sosyoloji alanına dair düşüncelerini bir bilim sosyolojisi çalışması içerisinde ortaya koyma fırsatı verildi.
Nitel bir çalışma olmasına rağmen Türkiye ölçeğinde bir temsiliyet yakalamayı hedefleyen araştırmacılar, çalışmada 8 üniversiteden 40 biyologla yapılan derinlemesine görüşmelere yer verdi.
Kitapta işlenen başlıca konular;
Kitabın birinci bölümünde "Doğa Biliminden Toplumun Bilimine" kısmı yer alıyor. Bu bölümde,
- Kuruluş Aşamasında Bir Bilim ve Epistemolojik Dayanakları,
- C.P. Snow ve İki Kültür Tartışması, altbaşlıkları altında konular işlenmekte.
İkinci bölümde "Biyologların Bilim Dedikleri" kısım bulunuyor. Bu bölümde,
- 'Bilim İnsanı' Anlayışları: Bilimsel Normlardan Ne Anlıyorlar?,
- ‘Bilim’ Anlayışları: Nesneleriyle Nasıl İlişki Kuruyorlar?,
- Doğa-Bilim İlişkisi, konuları yer almakta.
Üçüncü bölümde ise "Biyologların Nazarında Toplum ve Bilimi" başlığı altında konular inceleniyor;
- ‘Toplum’ Anlayışları: Bilimi Toplumla Nasıl İlişkilendiriyorlar?,
- ‘Sosyoloji’ Anlayışları: Toplumu Bilimle Nasıl İlişkilendiriyorlar?
Snow'un iki kültürü nedir?
C. P. Snow'un 1959'da verdiği Rede Konferansı, edebi entelektüeller ile bilim insanları arasındaki kültür ve anlayış farkı konusunda, hâlâ devam eden önemli bir tartışma başlatmıştı. Snow'a göre toplumda bilimsel kültür ve edebi entellektüel kültür olmak üzere iki ayrı kültür bulunuyor. Bilimsel kültürde bilim insanları, mühendisler gibi teknik işlerde çalışanlar bulunurken; edebi kültürde yazarlar, şairler, sosyologlar, psikologlar, tarihçiler, siyaset bilimciler gibi entellektüel alanlarda çalışanlar bulunuyor. Snow'un İki Kültür tartışmasının temelinde, doğa bilimleri ile insan bilimleri alanında çalışanların birbirlerini anlamalarına engel olan iletişim kopukluğu yatmaktadır. İki Kültür tartışmasında Snow, bu kopukluğu kınayarak, iki kültürün nasıl kesiştirilebileceğini konuşuyor.
Kaynaklar;