Sahildeki bazı kumdan kalelerin uzun ve karmaşık yapılara sahip olması, bazılarınınsa şekilsiz kum yığınları olmaktan öteye gidememesinin nedeni nedir? Bu sorunun cevabını merak eden bilim insanları konuyu araştırdı.
Kumdan Kale İçim Üç Bileşen Gerekli; Toprak,Su, Hava
Colorado State Üniversitesi’den Uzman Jeoteknik ve Jeo-çevre Mühendisi Doç. Dr. Joseph Scalia, kumdan kalelerin toprak, su ve hava etkileşimiyle oluşmuş yapılar olduğunu söylüyor. Bir kumdan kale inşa etmenin bu üç bileşenin doğru karışımıyla sağlanabileceğini belirten Doç. Dr. Scalia, “Kum yapıyı sağlar, ancak kumu bir arada tutan kuvveti sağlaya şey, kum taneleri arasındaki sudur. Ve doğru miktarda hava olmadan su, kum tanelerini birbirinden uzaklaştırır” dedi.Kum tanelerinin boyutunun da görünüşü belirlediğini ifade eden Doç.Dr. Scalia, “En küçük kum taneleri neredeyse pudra şekeri gibi bir dokuya sahiptir. En büyük taneler daha çok küçük kuru mercimek büyüklüğündedir” diye anlattı.
En İyi Kumun Özelliğini Bilmek İşe Yarayabilir
Çoğu kumun kumdan kale yapmak için işe yarayacağını belirten Doç. Dr. Scalia, bu konudaki en iyi kumun iki özelliği olduğunu vurgulayarak şunları söyledi, “Birkaç farklı boyutta kum taneleri ve köşeli veya pürüzlü kenarlı taneler önemlidir. Tane boyutundaki değişiklik, daha küçük kum tanelerinin daha büyük kum taneleri arasındaki gözenekleri doldurmasına izin verir. Böylece kum mukavemeti artar”.Daha köşeli kum tanelerinin daha iyi kenetlendiğini ve kumdan kaleyi daha güçlü hale getirdiğini söyleyen Doç Dr. Scalia, “Daha köşeli kum taneleri genellikle adalarda ya da sahil kenarlarında değil, jeolojik kaynakları olan dağlara daha yakın bulunur. Bunun nedeni, kum tanelerinin kenarlarının henüz rüzgar ve su ile yuvarlanmamış olmasıdır” diye ifade etti.
Kumu Sıkıştırmak ve Suyun Etkisi
Son olarak, kum taneleri birbirine ne kadar yakınsa, kumun o kadar güçlü olacağını vurgulayan Doç. Dr. Scalia, “Islak kumu sıkıştırarak birbirine sıkıca bastırmak, kum taneleri arasındaki gözeneklerin boyutunu azaltır ve suyun etkisini arttırır. Sıkıştırma aynı zamanda tanelerin birbirine kenetlenmesini ve dolayısıyla kum mukavemetini de arttırır” dedi.Su olmadan kumun sadece bir yığın oluşturacağını söyleyen Doç. Dr. Scalia, “Çok fazla su ve kum, sıvı gibi akar. Ancak kuru kum ile doymuş kum arasında, kumdan kale yapımını mümkün kılan çok çeşitli nem seviyeleri bulunur” diye ifade etti.Hava ve suyun birleştiği yerde yüzey geriliminin mevcut olduğunu belirten Doç. Dr. Scalia, “Yüzey gerilimi, bir balonun gergin derisi gibi suyu bir araya getirir. Yüzey gerilimi de kum tanelerini bir araya getirir” şeklinde konuştu.
Bir Jeoteknik Mühendisinden Püf Noktalarıyla Kumdan Kale Yapımı
Güçlü bir kumdan kale yapmak için, olabildiğince sıkı bir kum ve biraz suya ihtiyaç olduğunu anlatan Doç Dr. Scalia, “Yoğun bir höyük oluşturmayı tercih ederim. Ayrıca kumu kovalara, kaplara veya diğer kalıplara sıkıştırabilir ve sıfırdan oluşturabilirsiniz. Sadece kumu yoğunlaştırdığınızdan emin olun ve kalıbı sıkıştırılmış bir temel üzerine yerleştirin. Eller hem mükemmel bir sıkıştırma hem de oyma aletidir, ancak bir kürek veya deniz kabuğu daha fazla hassasiyet sağlar” diyerek mükemmel kumdan kalelerin sırrını bilimsel olarak açıklamış oldu.