Bilim insanları lazer kullanarak yıldırımların yönünü değiştirmeyi başardı. Kuzeydoğu İsviçre’de Santis Dağı’nda gökyüzüne ışık huzmeleri fırlatıldı ve 50 metre boyunca yıldırım başarılı bir şekilde yönlendirildi.Araştırmacılar lazerlerin ileride havaalanlarını ve fırlatma rampalarını yıldırım çarpmasından koruyabileceklerini öngörüyor. Araştırmayı inceleyen bilim insanları ise uzun süredir üzerinde çalışmalar yapılan konuya ilişkin elde edilen sonucu başarılı buldular.Yıldırım çarpmaları kimi zaman insan, kimi zamansa yapılara zarar veriyor. Yapılan araştırmaların sonucunda 2006-2021 yılları arasında ABD’de yaklaşık 450 kişi hayatını kaybetti.Şu an, yıldırım çarpmalarına karşı alınan önlem Benjamin Franklin’in eseri olan paratonerler. Metalden yapılmış olan bu sistem, yapıların üzerine yerleştirilip cıvataları çekiyor ve akımı hasara neden olmadan önleyip yere indiriyor. Fakat bu sistem ne kadar etkili olsa da yalnızca bir alanı koruyabiliyor. Bir ev için uygun olan paratonerler çoğu zaman havaalanı gibi geniş alanlara uygun olmuyor. Lazer ışınları paratoner sistemindeki bir çubuğa göre daha yükseğe çıkma yetkinliğine sahip. Bu nedenle korunan alan paratonerlerden daha fazla. Lazer sisteminde ışınlar gelen hava moleküllerini hızlı ışın darbeleriyle alanın dışına itiyor. Bu durum elektriğin yönünü değiştirerek yıldırım düşmesi olayını engelliyor.
Yıllardır üzerinde düşünülüyordu…
Bilim insanları 1960’lı yıllardan bu yana yıldırımların yönünü değiştirmek adına belli yöntemler düşünüyor, deniyor ve araştırıyor. Bu araştırmalar içerisinde lazer yöntemi de vardı ancak bir laboratuvarda denedikleri lazer yöntemini açık havada deneyemediler.2021 yılında, bilim insanları belli deneylerin sonunda sahada lazer sistemini deneme cesaretinde bulundular. Her yıl 100 kez yıldırım düşen paratonerlerle dolu İsviçre’deki telekomünikasyon kulesinin yanına lazerleri yerleştirdiler. Lazer, bu denemede saniyede 1000 hızlı ışık darbesi ateşlemeyi başardı. 2021 yılında başarı elde edilen bu denemeden sonra ekip altı saat lazerleri çalıştırdı. Bu zaman zarfında ışınlar yıldırımı dört kez çubuğa yönlendirerek başarılı oldu. Radyo antenleri ve yüksek hızlı ultra kameralardan elde edilen verilere göre yıldırımların çarpma esnasında cıvataların paratonere ulaşmadan öncesinde takriben 50 metre boyunca lazer ışınının yolunu takip ettiği ortaya çıktı.Lazer ışınlarıyla yıldırımları engelleme projesi henüz sahada kullanılamıyor ve paratonerler bu konuda iş görmeye devam ediyor. Ancak deneylerden, araştırma komitelerinden geçtiği ve geliştirildiği takdirde kısa sürede hayata geçirileceği duyuruldu.
Kaynakça:SmartNews
