Ay'da su bulundu. Dün Amerika Birleşik Devletleri Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) tarafından açıklanan gelişme aslında günler öncesinden NASA'nın verdiği ipuçları ile bekleniyordu. Daha önce keşfedilen suyun aksine bu kez Ay'ın Güneş alan bir bölgesinde su bulundu. NASA, Ay'da su moleküllerinin bulunduğunu açıkladı. Keşfe ilişkin çalışma, Nature Astronomy dergisinde yayımlandı. Ay'da ilk kez su bulunmuyor; daha önce Ay'ın gölgede kalan kraterlerinde su bulunmuştu ancak bu kez Ay'ın Güneş gören bir yüzeyinde su keşfedildi. Bu konuda, NASA'da derin uzay iletişimi ve astrofizik alanlarında araştırmacı olan Dr. Umut Yıldız, "Güneş gören yüzü kafa karıştırmasın, Ay’ın her yeri Güneş görür. Ay, kendi ekseni etrafında çok yavaş yani 27.3 günde döner. 2 hafta gündüz, 2 hafta gece olur. Gündüz sıcaklık 120 C’ye ulaşırken, gece -130 C’e düşüyor. Dolayısıyla, Güneş görünce suyun buharlaşması lazımdı." diyor.Araştırmacılar, keşfi Ay'ın çevresinde gezinen keşif aracı LRO'nun (Ay Keşif Aracı) verilerinden elde edilen bilgilerle yaptı. Bu keşfin başlangıcı SOFIA (Stratosfer Kızılötesi Gökbilim Gözlemevi) teleskobu sayesinde oldu. Bir Boeing 747 uçağına yerleştirilen SOFIA teleskobu, Dünya'nın atmosferinde gezinerek Güneş Sistemi'ne ilişkin birçok görüntü elde etti. Ardından bilim insanları, kızılötesi teleskop ile su moleküllerine ait olan renkleri tespit etti. Makalede, Ay yüzeyinde hidroksil (OH) yerine su buzunun (H2O) olduğu vurgulandı. Çalışmanın yazarlarından Casey Honniball, Ay'da bulunan su miktarının yaklaşık olarak 12 ons şişe suya denk geldiğini açıkladı.
Dr. Umut Yıldız: "Uydumuz Ay'da bulunan su H2O kaynaklı"
Dr. Umut Yıldız, dün attığı tweetlerde keşfi anlattı. Dr. Yıldız, dün iki keşfin açıklandığını belirterek, bunlardan ilkini, "2018’de Ay’ın kutuplarında bazı kraterlerin sürekli karanlıkta kalan köşelerinde kalıcı halde milyonlarca tonluk su, buz halinde bulunmuştu. Bugün açıklanan Hayne’nin makalesi, bu tür kalıcı donmuş su barındıran bölgelerin sadece kutuplardaki kraterlerde değil, aslında Güneş görmeyen her gölge yerde de bulunabileceği!" şeklinde açıkladı.Ardından Dr. Yıldız, keşfin yönteminden ve kullanılan uzay araçlarından bahsetti: "Keşfi, Ay çevresinde yıllardır dolanan LRO verileriyle yaptılar. 1 km’den 1 cm’ye kadar irili ufaklı bu bölgelere 'cold trap', hatta çok küçüklerine de micro cold trap deniyor. Yani su, buz halinde o bölgelerde hapsolmuş. Küçük bölgeler de olabildiği için Ay’ın her yerinde böyle su olabilir diye düşünülebilir."Ay'da su bulunduğunu ortaya koyan çalışmanın ikinci keşfini Dr. Yıldız, "İkinci keşif, SOFIA Uçak Teleskobuyla uzaktan Ay gözlemlerini içeriyor. Önceden yapılan uzay araçları gözlemlerinde Ay yüzeyinin sulu (hydration) olduğu bulunmuştu. Tabii su derken yüzeyde denizler ya da su birikintilerinden bahsetmiyoruz, çok az nemlilik denebilir.Ama bu suyun direkt H2O’dan mı yoksa sulu hidroksil bileşiklerinden mi kaynaklandığı anlaşılamamıştı. Honniball, SOFIA ile direkt H2O’nun imzası olan frekansı kullanarak Ay yüzeyinde o anda Güneş gören Clavius kraterinden gözlem yapıyor ve Ay’daki suyun bildiğimiz H2O kaynaklı olduğu bulunuyor." ifadesiyle açıkladı.
Son olarak Dr. Umut Yıldız, çalışmanın eksik yönlerinden bahsederek, "Tabii SOFIA, uçakta bir teleskop olduğu için hem gözlem zamanı almak zor, hem de gözlemleri bitirebilmek. Onun için buraya not olarak bırakalım. Bu keşif sadece günün bir saatinde, bir bölgede ve bir kez yapılan bir gözlem, onun için hemen genelleştirmek doğru olmayabilir." dedi.NASA, Dünyamızın tek doğal uydusu Ay'da üs kurmak istiyor ve bu gelişme, NASA'nın planlarını ateşliyor. Ajans, daha önce yaptığı açıklamalarda Ay'a yeniden insanlı keşifler yapmayı planladıklarını ifade etmişti. Buna göre, 2024 yılında Ay'a bir kadın ve bir erkek astronot gönderilmesi ve 2030'lu yıllarda Mars'a ilk insanlı keşifler hedefleniyor.Kaynak;Space.com
