Bir dizi yeni tamamlanmış araştırma değerlendirme reformu kabul edilirse, Avrupalı bilim insanları uzun zamandır kanun olarak kabul gören "yayınla ya da yok ol" modelinden kurtulabilecekler. “Agreement on Reforming Research Assessment” (Araştırma Değerlendirmesi Reformu Anlaşması) isimli belge, Avrupa Komisyonu tarafından kolaylaştırıldı. Böylece bilim insanlarının ve onların çalışmalarının nasıl değerlendirilmesi gerektiğine dair reform gerçekleşebilecek.
Bu Konu Sadece Üniversitelerin Değil, Genel Anlamda Bilim Camiasının Konusu
Yapılan reform, yol gösterici ilkelerin haritasını birlikte hazırlayan araştırma enstitüleri, araştırmacı dernekleri ve fon sağlayanlardan gelen girdileri içeriyor.Anlaşmanın hazırlanmasında yer alanlardan Avrupa Üniversiteler Birliği'nin (EUA) araştırma ve yenilik direktörü Stephane Berghmans'a göre reformdan önce var olan mevcut sistemin çalışmadığına dair geniş bir fikir birliği bulunuyor. Berghmans durumu şöyle izah etti, "bu konu sadece üniversitelerin değil, genel olarak bilimsel camianın konusu. Bu reformlarla araştırmacılar ve üniversiteler bir anlamda onu geri almaya çalışıyor”.
Eski Araştırma Değerlendirme İlkeleri Bilim İnsanlarını Zor Durumda Bırakabiliyor
Şu anda, bilim insanları araştırma fonu almak için, sıklıkla yayınladıkları makale sayısına ve hangi dergilerde yayınlandıklarına göre değerlendiriliyor. Bu duruma maruz kalanlar arasında öğretim görevlileri, araştırmacılar ve kariyerinin başındaki akademisyenler yer alıyor.Araştırmanın değerlendirilmesi için önerilen yeni kriterler, bilime katkı konusunda daha geniş bir yelpazeye sahip olacak ve bilimdeki kariyerlerin çeşitliliğini tanıyacak.Yenilenen bu çerçeve, büyük uğraşlarla, uzun bir müzakere döneminin sonucunda ortaya çıktı. Avrupa'dan birçok paydaşın dâhil olduğu Avrupa Komisyonu'nun 2021 kapsam belirleme raporunun ardından, Avrupa Üniversiteler Birliği (EUA) ve Avrupa finansman kurumları ve araştırma kuruluşlarından oluşan bir birlik olan Science Europe temsilcileri, bağımsız politika danışmanı Karen Stroobants ile bir araya geldi.
Reform İçin Avrupa’da Kolektif Çaba
Araştırma değerlendirmesi hakkında nasıl reform yapılacağına dair bir anlaşma taslağı hazırlamak için yapılan müzakerede, Avrupa Komisyonu taslağın hazırlanmasını kolaylaştırırken, toplamda yaklaşık 20 paydaş metin hakkında geri bildirimde bulundu. 40'tan fazla ülkeden 350 paydaş da meclis toplantılarında görüşlerini dile getirdi. Berghmans, "Anlaşmanın kendisi, artık bunu istemediğimizi söylemenin ötesine geçen ve bunun yerine nereye gitmek istediğimizi tanımlayan kolektif bir çabadır" dedi.
Araştırma Değerlendirme Reformunun On Taahhüdü
20 Temmuz'da yayınlanan ve reformları 28 Eylül'den itibaren benimsemekle ilgilenenler tarafından imzalanabilecek nihai anlaşma, dört temel, 6 da ek taahhüt olmak üzere toplam 10 taahhüdü bildirdi. Temel kabul elen ilk dört taahhüt şu şekilde;İlki, araştırmaya yapılan katkıların ve kariyerlerin çeşitliliğinin tanınmasını, yalnızca dergi yayınlarına odaklanmak yerine öğretme, denetleme ve mentorluk gibi etkinlikleri ödüllendirmeyi içeriyor. Belgeye göre ikinci taahhüt, araştırma değerlendirmesini "esas olarak emsal değerlendirmesinin merkezi olduğu nitel değerlendirmeye" dayandırmak ve araştırmanın niceliğinden çok niteliğine odaklanmak olarak kabul edilecek. Üçüncüsü, kuruluşlar, etki faktörü ve h-endeksi gibi araştırma değerlendirmesi için dergi ve yayına dayalı ölçütlerin "uygunsuz kullanımlarından" vazgeçmeyi taahhüt ediyor. Ve son olarak, dördüncü temel taahhüt, bireysel araştırmacıları araştırma kuruluşlarının sıralamalarına veya prestijine göre değerlendirmekten kaçınmak şeklinde belirtiliyor.