Arabistan'da bulunan tarihi taş duvar ve yapılar üzerinde süren çalışmalarda bilim insanları yeni bulgular elde etti. Max Planck Enstitüsü araştırmacılarına göre, 600 metre uzunluğa sahip yapılar 7 bin yıl öncesine dayanıyor ve anıtsal alanlar olarak inşa edilmiş olabilir. Suudi Arabistan'daki yeni arkeolojik araştırmalarda, 7 bin yıllık taş yapılar ilk pastoralistlerin ritüellerini gerçekleştirdiği anıtsal alanlar olarak yorumlandı. The Holocene'de yayımlanan çalışma, Almanya'daki Max Planck Topluluğu araştırmacılarının Suudi ve uluslararası araştırmacılarla birlikte, Arap Çölü'ndeki 'mustatil' olarak adlandırdıkları taş yapıların ilk ayrıntılı çalışmasını sundu. Dünyanın en eski büyük ölçekli yapılarından bazıları olarak kabul edilen bu yapılar, dikdörtgenler halinde yığılmış taş yapılardır. Yapılar, yarı kurak Arabistan'ın zorlu coğrafyasında ilk pastoralistlerin nasıl hayatta kaldıklarına dair fikir veriyor.Son 10 yıldır Suudi Arabistan arkeolojisinde yeni gelişmeler oluyor. Son keşifler, yüz binlerce yıllık ilk hominin alanlarından sadece birkaç yüz yıllık alanlara kadar uzanıyor. Batı Arabistan'ın arkeolojik kayıtları arasında bulunan mezarlardan av tuzaklarına kadar farklı türde yapıları oluşturan taş yığınlarının ne anlama geldiği bilinmiyordu. Bu bilinmeyen yapılardan biri geniş dikdörtgen şekillerden oluşuyor. Arkeologlar bu yapılara Arapça'da "dikdörtgen" için kullanılan "mustatils" adını verdi.
Taş yapılar sadece temel ihtiyaçlar için kullanılmış olmayabilir
Mustatiller yalnızca kuzeybatı Suudi Arabistan'da görülüyor. Daha önce uydu görüntülerinde görünen mustatillerin, genellikle daha genç yapılarla örtüldüğü için eski olabilecekleri, belki de Neolitik döneme kadar uzanabilecekleri tahmin edilmişti. Dr. Huw Groucutt liderliğindeki bu çalışmada, Yeşil Arabistan Projesi himayesinde uluslararası bir araştırma ekibi, mustatillerle ilgili ayrıntılı bir araştırma yürüttü. Ekip, saha araştırması ve uydu görüntülerinin analizini yaparak ne anlama geldiği bilinmeyen taş yapılar hakkında bilgi birikimini önemli ölçüde genişletti.Nefud Çölü'nün güney kenarlarında, Ha'il ve Tayma şehirleri arasında yüzün üzerinde yeni mustatil tespit edildi. Bunlar, daha önceki çalışmalarda Google Earth görüntüleriyle tespit edilen özellikle Haybar bölgesindeki yüzlerce yapıya eklenmiş oldu. Ekip, bu yapıların tipik olarak paralel uzun duvarlarla birbirine bağlanan ve 600 metre uzunluğa kadar uzanan iki büyük platformdan oluştuğunu buldu. Uzun duvarlar alçaktı, belirgin açıklıkları yoktu ve çeşitli açık ortamlarda bulunuyordu. Mustatillerin çevresinde taş aletler gibi çeşitli arkeolojik buluntuların pek olmaması araştırmacıların ilgisini çekti. Bu faktörler, yapıların sadece su veya hayvan depolama gibi faydalı bir iş için yapılmadığını ortaya koyuyor.Ekip, yapılardan birine radyokarbon tarihlemesi yaparak mustatilin yapımının 7 bin yıl öncesine dayandığını buldu. Hem yabani hayvanları hem de muhtemelen evcil sığırları (yabani öküz de olabilir) içeren hayvan kemikleri de bölgede tespit edildi. Araştırmacılar bir başka mustatilde ise geometrik desenli bir kaya gördü.
Arkeologlar Arabistan'daki mustatillerin bir sosyal mekan olduğunu düşünüyor
Ekip lideri Groucutt, "Mustatiller hakkındaki yorumumuz, bunların şu anda bilinmeyen sosyal aktiviteleri gerçekleştirmek için insan gruplarının bir araya geldiği ritüel yerler oldukları yönünde. Belki de kurbanların ya da bayramların yapıldığı yerlerdi." dedi.Bazen birkaç yapının yan yana inşa edilmiş olması bunların bir tür sosyal bağ kurma yeri olduğunu gösterebilir. Kuzey Arabistan 7 bin yıl önce bugünden çok farklıydı. Yağışlar daha yüksekti, bölgenin büyük bir kısmı otlaklarla kaplıydı ve dağınık göller vardı. İlk insan grupları bu ortamda başarılı oldu ancak risk taşıyan kuraklıkların sürekliliği yaşamak için zor bir yer olmasına neden oldu.Ekibin hipotezi, mustatillerin bu zorlu ortamda yaşamak için sosyal bir mekanizma olarak inşa edildiği yönünde. Dünyanın en eski yapıları mustatiller olmayabilir ancak Mısır'da piramitlerin inşa edilmeye başlamasından iki bin yıl önceye dayanan bu yapılar erken dönem için oldukça büyük bir ölçeğe sahip. Mustatiller, insanların zorlu ortamlarda nasıl yaşadıklarına dair yeni bilgiler sunuyor ve gelecekteki araştırmalara, bu eski toplumları anlamak için son derece yararlı olacağa benziyor.Kaynak;The Holocene