Orta Asya’da antik bir ticaret yolu olan ‘İpek Yolu’ üzerindeki mezarlıklardan alınan DNA örnekleri, o çağlardaki veba salgınının gizeminin çözülmesini sağladı. Döneminde “Kara Ölüm” adı verilen veba türünün başlangıç noktası, Kuzey Kırgızistan’da bir bölgeyi işaret etti.
Bugün Var Olan Çoğu Veba Türüne De Yol Açıyor
Bir grup araştırmacı, Tian Shan dağlarının eteklerindeki Issyk Kul Gölü yakınlarındaki Chu Vadisi'ndeki, bir Ortaçağ Nasturi Hıristiyan topluluğuna gömülen(1338-1339) üç kadının dişlerinden, Yersinia Pestis veba bakterisinin antik DNA izlerini aldı. Söz konusu Veba Salgınında, başka kaynaklarda belgelenen en erken ölüm 1346’daydı.Patojenin genomunun yeniden yapılandırılması, bu türün yalnızca Avrupa, Asya, Orta Doğu ve Kuzey Afrika'yı etkileyen ‘Kara Ölüm’e neden olmadığını, aynı zamanda bugün var olan çoğu veba türüne de yol açtığını gösterdi.Yapılan araştırma 15 Haziran 2022 tarihinde Nature dergisinde yayınlandı. Çalışmanın ortak yazarı İskoçya'daki Stirling Üniversitesi'nden tarihçi Philip Slavin, "Kara Ölüm'ün 1330'larda Orta Asya'da ortaya çıktığına dair bulgumuz, asırlık tartışmaları sona erdiriyor" dedi.
Virüs İpek Yolu’nda Ticaret Kervanlarıyla Taşınmış Olabilir
Yayınlanan makalede bu salgın anlatılırken, “Yersinia Pestis bakterisinin neden olduğu Kara Ölüm, ikinci veba salgını olarak adlandırılan yaklaşık 500 yıllık bir salgının ilk dalgasıydı ve insanlık tarihindeki en büyük bulaşıcı hastalık felaketlerinden biriydi” ifadelerine yer verildi. Bahsi geçen salgının kaynağı, aslında 14. yüzyılın başları olarak belirlendi.Ortaya çıktığı devirde Batı Avrasya nüfusunun yaklaşık yüzde 60’ını öldürdüğü düşünülen veba virüsü, İpek Yolu’nda kervanlar aracılığıyla başka bölgelere taşınmıştı. Almanya'daki Tübingen Üniversitesi'nden arkeogenetikçi ve çalışmanın başyazarı Maria Spyrou, “Salgının Doğu Asya'da, özellikle Çin ve Orta Asya'da, Hindistan'da ve hatta 1346'da Karadeniz ve Hazar Denizi bölgelerinde, ilk salgınların belgelendiği yere yakın bir yerde ortaya çıkmış olabileceğini öne süren bir dizi farklı hipotez var" diye konuştu.
3 Antik Örnekte Virüse Rastlandı
Araştırmacılar, zengin bir DNA kaynağı olan Burana ve Kara-Djigach adlı toplulukların mezarlıklarına gömülen yedi kişinin dişlerini inceledi. Burada incelenen üç kişiden veba DNA'sı elde edildi. 19. yüzyılda kazılmış olan bu mezarların mezar taşlarında ise, ölüm nedeni olarak Süryanice “Veba” yazılı olması dikkat çekti.Almanya'daki Max Planck İnsan Tarihi Bilimi Enstitüsü'nün direktörü olan arkeogenetikçi ve çalışmanın ortak yazarı Johannes Krause, “Kara Ölüm'e yol açan bu Yersinia Pestis türünün yaşayan en yakın akrabalarının bugün hala o bölgedeki dağ sıçanlarında bulunduğunu keşfettik” dedi. Bu sayede, insanlık tarihinin en büyük salgınlarından Veba salgınının kaynağı ortaya çıkarıldı.Kaynak; Reuters